Πτώση αρχαίων πολιτισμών λόγω μαζικής ξηρασίας

Τριακόσια χρόνια ξηρασίας μπορεί να προκάλεσαν την εξαφάνιση πολλών πολιτισμών της ανατολικής Μεσογείου, όπως αυτόν της προϊστορικής Ελλάδας, σύμφωνα με νέα έρευνα. Η απότομη πτώση των βροχοπτώσεων μπορεί να οδήγησε στην κατάρρευση αρκετών ανατολικών πολιτισμών της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της αρχαίας Ελλάδας. Η πείνα που προέκυψε και η σύγκρουση μπορεί να εξηγήσει γιατί ο πολιτισμός των Χετταίων, που ήλεγχε την πλειοψηφία της περιοχής της Ανατολίας, εξαφανίστηκε από τον πλανήτη, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 14 Αυγούστου στο περιοδικό PLoS ONE.

Ακόμη και κατά τη διάρκεια της ακμής του κλασικού Ελληνικού πολιτισμού, υπήρξαν υπαινιγμοί ενός προγενέστερου πολιτισμού που χάθηκε. Η «Ιλιάδα» του Ομήρου, γραμμένη τον 8ο αιώνα π.Χ. για τον θρυλικό πόλεμο μεταξύ Αχαιών και Τρώων, δίνει μια εικόνα των ελληνικών πόλεων, όπως αποδεικνύουν τα αρχαιολογικά στοιχεία που έχουν έρθει στο φως.

«Οι Έλληνες της κλασικής περιόδου γνώριζαν από την αρχή ότι προέρχονταν από μια σκοτεινή εποχή», δήλωσε ο Brandon Lee Drake, αρχαιολόγος του πανεπιστημίου του Νέου Μεξικού, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Η απότομη πτώση της αρχαίας αυτοκρατορίας των Χετταίων της Ανατολίας άρχισε περίπου το 3.300 π.Χ. Περίπου την ίδια εποχή, η Αιγυπτιακή αυτοκρατορία χτυπήθηκε από επιδρομές ληστών της θάλασσας, τους οποίους αποκάλεσε τον «Λαό της Θάλασσας» ενώ και ο αρχαίος μυκηναϊκός πολιτισμός στην Ελλάδα κατέρρευσε. Στα επόμενα 400 χρόνια, αρχαίες πόλεις κάηκαν και δεν ξαναχτίστηκαν ποτέ, δήλωσε ο Drake.

Όμως, η αιτία αυτής της κατάρρευσης την Εποχή του Χαλκού παραμένει ένα μυστήριο. Κάποιοι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι οικονομικές δυσκολίες προκάλεσαν την καταστροφή, ενώ άλλοι προτείνουν φυσικές καταστροφές όπως τσουνάμι, σεισμούς ή μια μεγάλη ξηρασία. Προηγούμενες μελέτες που εξέταζαν την ξηρασία βρήκαν μόνο τυπικά στοιχεία που δείχνουν ότι συνέβη πράγματι για μικρό χρονικό διάστημα, γεγονός που καθιστά δύσκολο την εξαγωγή συμπερασμάτων για το σύνολο της περιόδου, δήλωσε ο Drake.

Μαζική ξηρασία

Για τον σκοπό αυτό, ο David Kaniewski, αρχαιολόγος του πανεπιστημίου του Paul Sabatier-Toulouseτης Γαλλίας και οι συνεργάτες του συνέλεξαν πυρήνες αρχαίων ιζημάτων από αλυκή της Λάρνακας, κοντά στο Χαλά Σουλτάν Τεκκέ της Κύπρου. Η λίμνη, που ήταν κάποτε λιμάνι, μετασχηματίστηκε πριν από χιλιάδες χρόνια.

Μια μείωση του θαλάσσιου πλαγκτόν και της γύρης από θαλάσσια φύκια αποκάλυψε ότι η λίμνη ήταν κάποτε ένα λιμάνι ανοιχτό προς τη θάλασσα μέχρι περίπου το 1450 π.Χ. και το λιμάνι μετατράπηκε σε λιμνοθάλασσα σε μια περίοδο μεγαλύτερη των 100 ετών. Η γύρη, επίσης, αποκάλυψε ότι από το 1200 π.Χ., η γεωργία στην περιοχή συρρικνώθηκε και δεν ανέκαμψε μέχρι περίπου το 850 π.Χ.

«Αυτή η αλλαγή του κλίματος προκάλεσε καταστροφές στις καλλιέργειες, με αποτέλεσμα την έλλειψη τροφής και την πείνα, που με την σειρά της προκάλεσε ή επίσπευσε κοινωνικοοικονομικές κρίσεις και εσωτερικές μεταναστεύσεις» αναφέρουν οι συντάκτες της έρευνας.

Τα αποτελέσματα ενισχύουν την άποψη ότι μια μαζική ξηρασία προκάλεσε την κατάρρευση στην Εποχή του Χαλκού, δήλωσε ο Drake. «Είναι όλο και πιο δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι δεν υπήρχε σημαντική αλλαγή στο κλίμα εκείνη την εποχή», είπε ο Drake στο LiveScience. Η πείνα μπορεί να προκάλεσε την τεράστια μετανάστευση των ανθρώπων μαζικά - που μπορεί να είναι ο λόγος που ο μυστηριώδης «Λαός της Θάλασσας» εισέβαλε στην Αίγυπτο μαζί με τις οικογένειές τους, δήλωσε ο Drake.

Όσο οι αρχαίοι πολιτισμοί συγκρούονταν για τους φυσικούς πόρους, κατέστρεψαν ολοσχερώς τις πόλεις τους. Στην καρδιά αυτών των σκοτεινών χρόνων, οι αρχαίοι Μυκηναίοι έχασαν το σύστημα γραφής τους, που ονομάζεται Γραμμική Β, και η επικοινωνία μεταξύ λαών ελαχιστοποιήθηκε, δήλωσε ο Drake.

Κατά ειρωνικό τρόπο, εκείνοι που υπέφεραν από αυτές τις σκοτεινές εποχές μπορεί να μην είχαν συνειδητοποιήσει την αιτία της δυστυχίας τους. «Αυτό συνέβη για πάνω από 200 χρόνια. Οι άνθρωποι μπορεί να μην είχαν καν αναγνωρίσει την αλλαγή του κλίματος, επειδή αυτή συνέβαινε με αργούς ρυθμούς», δήλωσε ο Drake.

Πηγή