T A C T I C S
Τα συστήματα...
με 3 στόπερ ανέκαθεν αποτελούσαν θέμα συζήτησης της προπονητικής ποδοσφαιρικής κοινωνίας. Την εισαγωγή της ιδέας των 3 στόπερ στο ποδόσφαιρο επιχείρησε, περίπου το 1930, ο Χέρμπερτ Τσάπμαν της Άρσεναλ σε μία προσπάθεια του να αντιπαρέλθει τακτικά στην αλλαγή του κανόνα του οφσάιντ. Πρόκειται για το διάσημο WM που στην ουσία ήταν ένα 3-2-5. Το WM προσπάθησε – με επιτυχία – να μεταλλάξει ο πρώην προπονητής «θρύλος» του Ολυμπιακού, Μπούκοβι, στις αρχές του 1950 μετατρέποντας το 3-2-5 σε ένα πολυμορφικό 5-3-2 γνωστό ως WW. Στη ουσία επρόκειτο για ένα 3-2-3-2 που μεταλλάσσονταν μέσα στον αγώνα σε 4-2-4. Κάπου εκεί έγκειται και η αξία του 3-5-2: η ευκολία με την οποία μπορούν οι προπονητές που το χρησημοποιούν να αλλάζουν σχήματα και ρόλους μέσα στο παιχνίδι. Πιο πρόσφατα επιτυχή παραδείγματα συνεχούς χρησιμοποίησης του 3-5-2 είναι η Αργεντινή και Γερμανία στο Μουντιάλ του 1986, οι Ρέιντζερς στο διάστημα 1991-19917 όταν και κέρδισαν 6 συνεχόμενους τίτλους, η Ρόμα και Γαλατά το 2000, η Βραζιλία στο Μουντιάλ του 2002 και η ΤΣΣΚΑ Μόσχας το 2005 όταν και κατέκτησε το ΟΥΕΦΑ.
Διάταξη – Ρόλοι
Για να παίξει κανείς 3-5-2 χρειάζεται 3 κεντρικούς αμυντικούς, 2 φορ και 5 μέσους (3 κεντρικούς και 2 πλάγιους). Οι πλάγιοι μέσοι είναι αυτοί που εν πολλοίς καθορίζουν και την ονομασία της διάταξης. Αν μιλάμε για δύο αμυντικογενείς πλάγιους μέσους (μπακ-χαφ) τότε το σύστημα μετονομάζεται σε 5-3-2 αλλιώς σε 3-5-2 ή ακόμα και σε 3-4-1-2. Όπως και να έχει το κυριότερο γνώρισμα των παραπάνω δεν είναι ο αριθμητικός χαρακτηρισμός αλλά η παρουσία 3 κεντρικών αμυντικών στην άμυνα.
Οι κεντρικοί αμυντικοί είναι αυτοί που επωμίζονται – κυρίως – την αμυντική λειτουργία της ομάδας την ώρα που σημαντικές βοήθειες στο ανασταλτικό κομμάτι μπορούν να δοθούν από τους 2 πλάγιους μέσους αλλά και από έναν εκ των 3 κεντρικών χαφ. Συνήθως ένας χαφ έχει τον ρόλο αμυντικού μέσου ενώ οι υπόλοιποι δύο συμμετέχουν πιο πολύ στο δημιουργικό/επιθετικό κομμάτι του παιχνιδιού. Σαφέστατα συμμετοχή στο επιθετικό κομμάτι της ομάδα έχουν κι οι δύο πλάγιοι χαφ που έχουν τεράστια σημασία στην σωστή εφαρμογή του εν λόγω συστήματος αφού – στην ουσία – καλύπτουν μόνοι τους τις δύο πλευρές. Η συνύπαρξη Καφού και Ρομπέρτο Κάρλος στην Βραζιλία του 2002 αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότατα δείγματα παικτών ικανών να αναδείξουν το 3-5-2.
Τα πλεονεκτήματα του 3-5-2 απέναντι στο 4-4-2: Δύο κεντρικοί αμυντικοί man to man στους 2 επιθετικούς (κόκκινο) με τον έξτρα στόπερ να καλύπτει χώρο. Την ίδια ώρα οι 5 χαφ υπερκαλύπτουν τους 4 αντίπαλους χαφ στον χώρο του κέντρου (κίτρινο)
Στο ποδόσφαιρο (όπως και σχεδόν σε όλα τα ομαδικά αθλήματα) μία από τις πιο σημαντικές προπονητικές αναζητήσεις είναι ο «έξτρα» παίκτης: Πως δηλαδή θα επιτευχθεί η παρουσία ενός παραπάνω παίκτη της ομάδας σε κάθε φάση του αγώνα. Η ποδοσφαιρική τάση που ευνοεί την άμυνα και την αναζήτηση του αποτελέσματος σε συνδυασμό με την ευρεία χρήση του 4-4-2 τα τελευταία 50 χρόνια, ανέδειξαν το 3-5-2 σε ένα πολύτιμο τακτικό όπλο στα χέρια των προπονητών που είχαν τα απαραίτητα αγωνιστικά υλικά. Η παρουσία 3 αμυντικών δίνει την δυνατότητα ορθής αντιμετώπισης των δύο αντιπάλων επιθετικών στο 4-4-2 (κυρίως με 2 man to man και έναν σε ελεύθερο ρόλο να καλύπτει χώρους) ενώ – ομοίως – η παρουσία 5 χαφ προσφέρει τον «έξτρα» παίκτη και στο κέντρο σε σχέση με τα 4 χαφ του 4-4-2.
Η αξία της… πολυμορφικότητας
Πέραν των πλεονεκτημάτων του 3-5-2 απέναντι σε συστήματα με 2 επιθετικούς, ειδική αναφορά χρήζει η ευκολία με την οποία το 3-5-2 μπορεί να… μεταλλάσσεται μέσα στον αγωνιστικό χώρο προσφέροντας λύσεις στον προπονητή που το χρησιμοποιεί. Ο 3ος κεντρικός αμυντικός μπορεί να μετατρέπεται σε κόφτη όταν η ομάδα επιτίθεται ή σε παιχνίδια που η ομάδα δεν δέχεται πολύ μεγάλη πίεση. Με αυτό τον τρόπο ο επιτελικός μέσος μπορεί να ανέβει σε ρόλο φορ με το σύστημα να μετατρέπεται σε 4-3-3 στην επίθεση. Ομοίως το 3-5-2 μπορεί να μετατραπεί σε 3-4-3 με τους μπακ χαφ να παίρνουν ρόλο πλάγιοι μέσου και τον επιτελικό μέσο να ανεβαίνει σε θέση φόρ. Τέλος το 3-5-2 είναι αρκετά… εύπλαστο όσον αφορά και την αμυντική λειτουργία της ομάδας. Η παρουσία 5 χαφ δίνει αρκετές δυνατότητες στον προπονητή που στη ουσία διαθέτει ακόμα και 8 παίκτες (χωρίς τον τερματοφύλακα) για να αντεπεξέλθει σε επιθετικές απειλές/ανάπτυξη του αντιπάλου.
Το 4-2-3-1 απομυθοποιεί το 3-5-2
Οι πλάγιοι επιθετικοί στο 4-2-3-1 συγκλίνουν σε θέση φορ «απασχολώντας» τους αντίστοιχους – πιο δυσκίνητους – κεντρικούς αμυντικούς. Την ίδια ώρα ανοίγουν τους απαραίτητους χώρους για τους μπακ που θα «πέσουν» πάνω στους μπακ-χαφ του 3-5-2.
Αναμφίβολα το σύστημα των τελευταίων ετών είναι το 4-2-3-1 ή παραλλαγές του 4-3-3. Οι ποδοσφαιριστές πλέον είναι «αθλητές» κάτι που ευνοεί την ορθή εφαρμογή συστημάτων με 3 επιθετικούς (οι πλάγιοι μπακ μπορούν να παίζουν με άνεση κι ως πλάγιοι χαφ (Μαικόν, Άλβες, Κόουλ κτλ) ενώ οι κεντρικοί μέσοι μπορούν να αντεπεξέλθουν στην κάλυψη χώρων).
Η παρουσία ενός μόνο καθαρόαιμου σέντερ φορ στην περιοχή – αυτόματα - δημιούργησε πρόβλημα στην ορθολογική χρήση συστημάτων με 3 αμυντικούς αφού οι 3 κεντρικοί αμυντικοί είναι υπερβολικά πολλοί για να καλύψουν την παρουσία μόνο ενός επιθετικού την ώρα που η αντίπαλη ομάδα αποκτά συγκριτικό πλεονέκτημα σε άλλες αγωνιστικές γραμμές με τους δύο έξτρα παίκτες που κερδίζει. Τέλος τα συστήματα με ακραίους επιθετικούς, όπως το 4-2-3-1 ή το 4-3-3 διασπούν με ευκολία την αμυντική συνοχή του 3-5-2 αφού έχουν την δυνατότητα εκμετάλλευσης των πλάγιων χώρων στην αμυντική γραμμή που μοιραία δημιουργεί η απουσία πλάγιων μπακ.
Συμπέρασμα
+ Τα συστήματα με 3 αμυντικούς αποδεδειγμένα μπορούν να αποκτήσουν συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στο 4-4-2. Αυτό έγκειται στην παρουσία του «έξτρα παίκτη» στην άμυνα (3 vs. 2) αλλά και στο κέντρο ( 5 vs. 4). Επιπλέον η εν λόγω διάταξη ευνοεί αρκετά (σε σχέση με άλλα συστήματα) την αλλαγή συστημάτων και διάταξης κατά την διάρκεια ενός αγώνα.
- Από την άλλη το 3-5-2 μοιάζει, πλέον, ένα αναχρονιστικό/αμυντικό σύστημα αφού η παρουσία 3 αμυντικών και μόλις 2 παικτών στις πλευρές δεν δίνει αρκετές επιθετικές επιλογές. Οι επιθετικές ομάδες αρέσκονται στην ανάπτυξη από τα πλάγια κάτι που – σίγουρα – δεν ευνοείται από τα συστήματα με 3 αμυντικούς. Επιπρόσθετα η ολοένα μεγαλύτερη χρήση συστημάτων με πλάγιους επιθετικούς στο σύγχρονο ποδόσφαιρο (4-3-3, 4-2-3-1) καθιστά το 3-5-2 αμυντικά αναποτελεσματικό αφού οι κενοί χώροι που αφήνει η απουσία καθαρόαιμων ακραίων αμυντικών είναι αρκετά σημαντική. Τέλος η σωστή εφαρμογή του απαιτεί πολύ συγκεκριμένους παίκτες με τους πλάγιους μπακ να έχουν υπερβολικά πολυσύνθετο αλλά και δύσκολο ρόλο μέσα στο παιχνίδι.
Εν κατακλείδι: To 3-5-2 μπορεί να προσφέρει πολύ σημαντικές τακτικές επιλογές/λύσεις στους προπονητές και σίγουρα δεν είναι ξεπερασμένο. Αυτό καταδεικνύει άλλωστε και το τελευταίο Παγκόσμιο Κύπελλο όπου αρκετοί προπονητές επιχείρησαν την επαναφορά του στο προπονητικό προσκήνιο. Από την άλλη φαίνεται ότι δεν είναι κατάλληλο για ομάδες πολύ υψηλού επιπέδου που αρέσκονται στο επιθετικό ποδόσφαιρο, σε ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας. Η παρουσία 3 κεντρικών αμυντικών αποδυναμώνει την επιθετικότητα της ομάδας αφού πρόκειται για παίκτες με πολύ μειωμένες επιθετικές αρετές ενώ οι πλάγιοι μπακ-χαφ πρέπει να είναι πολύ μεγάλης ποδοσφαιρικής κλάσης ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν με συνέπεια σε αμυντικά αλλά και επιθετικά καθήκοντα.
Τα συστήματα...
με 3 στόπερ ανέκαθεν αποτελούσαν θέμα συζήτησης της προπονητικής ποδοσφαιρικής κοινωνίας. Την εισαγωγή της ιδέας των 3 στόπερ στο ποδόσφαιρο επιχείρησε, περίπου το 1930, ο Χέρμπερτ Τσάπμαν της Άρσεναλ σε μία προσπάθεια του να αντιπαρέλθει τακτικά στην αλλαγή του κανόνα του οφσάιντ. Πρόκειται για το διάσημο WM που στην ουσία ήταν ένα 3-2-5. Το WM προσπάθησε – με επιτυχία – να μεταλλάξει ο πρώην προπονητής «θρύλος» του Ολυμπιακού, Μπούκοβι, στις αρχές του 1950 μετατρέποντας το 3-2-5 σε ένα πολυμορφικό 5-3-2 γνωστό ως WW. Στη ουσία επρόκειτο για ένα 3-2-3-2 που μεταλλάσσονταν μέσα στον αγώνα σε 4-2-4. Κάπου εκεί έγκειται και η αξία του 3-5-2: η ευκολία με την οποία μπορούν οι προπονητές που το χρησημοποιούν να αλλάζουν σχήματα και ρόλους μέσα στο παιχνίδι. Πιο πρόσφατα επιτυχή παραδείγματα συνεχούς χρησιμοποίησης του 3-5-2 είναι η Αργεντινή και Γερμανία στο Μουντιάλ του 1986, οι Ρέιντζερς στο διάστημα 1991-19917 όταν και κέρδισαν 6 συνεχόμενους τίτλους, η Ρόμα και Γαλατά το 2000, η Βραζιλία στο Μουντιάλ του 2002 και η ΤΣΣΚΑ Μόσχας το 2005 όταν και κατέκτησε το ΟΥΕΦΑ.
Για να παίξει κανείς 3-5-2 χρειάζεται 3 κεντρικούς αμυντικούς, 2 φορ και 5 μέσους (3 κεντρικούς και 2 πλάγιους). Οι πλάγιοι μέσοι είναι αυτοί που εν πολλοίς καθορίζουν και την ονομασία της διάταξης. Αν μιλάμε για δύο αμυντικογενείς πλάγιους μέσους (μπακ-χαφ) τότε το σύστημα μετονομάζεται σε 5-3-2 αλλιώς σε 3-5-2 ή ακόμα και σε 3-4-1-2. Όπως και να έχει το κυριότερο γνώρισμα των παραπάνω δεν είναι ο αριθμητικός χαρακτηρισμός αλλά η παρουσία 3 κεντρικών αμυντικών στην άμυνα.
Οι κεντρικοί αμυντικοί είναι αυτοί που επωμίζονται – κυρίως – την αμυντική λειτουργία της ομάδας την ώρα που σημαντικές βοήθειες στο ανασταλτικό κομμάτι μπορούν να δοθούν από τους 2 πλάγιους μέσους αλλά και από έναν εκ των 3 κεντρικών χαφ. Συνήθως ένας χαφ έχει τον ρόλο αμυντικού μέσου ενώ οι υπόλοιποι δύο συμμετέχουν πιο πολύ στο δημιουργικό/επιθετικό κομμάτι του παιχνιδιού. Σαφέστατα συμμετοχή στο επιθετικό κομμάτι της ομάδα έχουν κι οι δύο πλάγιοι χαφ που έχουν τεράστια σημασία στην σωστή εφαρμογή του εν λόγω συστήματος αφού – στην ουσία – καλύπτουν μόνοι τους τις δύο πλευρές. Η συνύπαρξη Καφού και Ρομπέρτο Κάρλος στην Βραζιλία του 2002 αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότατα δείγματα παικτών ικανών να αναδείξουν το 3-5-2.
Τα πλεονεκτήματα του 3-5-2 απέναντι στο 4-4-2: Δύο κεντρικοί αμυντικοί man to man στους 2 επιθετικούς (κόκκινο) με τον έξτρα στόπερ να καλύπτει χώρο. Την ίδια ώρα οι 5 χαφ υπερκαλύπτουν τους 4 αντίπαλους χαφ στον χώρο του κέντρου (κίτρινο)
Στο ποδόσφαιρο (όπως και σχεδόν σε όλα τα ομαδικά αθλήματα) μία από τις πιο σημαντικές προπονητικές αναζητήσεις είναι ο «έξτρα» παίκτης: Πως δηλαδή θα επιτευχθεί η παρουσία ενός παραπάνω παίκτη της ομάδας σε κάθε φάση του αγώνα. Η ποδοσφαιρική τάση που ευνοεί την άμυνα και την αναζήτηση του αποτελέσματος σε συνδυασμό με την ευρεία χρήση του 4-4-2 τα τελευταία 50 χρόνια, ανέδειξαν το 3-5-2 σε ένα πολύτιμο τακτικό όπλο στα χέρια των προπονητών που είχαν τα απαραίτητα αγωνιστικά υλικά. Η παρουσία 3 αμυντικών δίνει την δυνατότητα ορθής αντιμετώπισης των δύο αντιπάλων επιθετικών στο 4-4-2 (κυρίως με 2 man to man και έναν σε ελεύθερο ρόλο να καλύπτει χώρους) ενώ – ομοίως – η παρουσία 5 χαφ προσφέρει τον «έξτρα» παίκτη και στο κέντρο σε σχέση με τα 4 χαφ του 4-4-2.
Πέραν των πλεονεκτημάτων του 3-5-2 απέναντι σε συστήματα με 2 επιθετικούς, ειδική αναφορά χρήζει η ευκολία με την οποία το 3-5-2 μπορεί να… μεταλλάσσεται μέσα στον αγωνιστικό χώρο προσφέροντας λύσεις στον προπονητή που το χρησιμοποιεί. Ο 3ος κεντρικός αμυντικός μπορεί να μετατρέπεται σε κόφτη όταν η ομάδα επιτίθεται ή σε παιχνίδια που η ομάδα δεν δέχεται πολύ μεγάλη πίεση. Με αυτό τον τρόπο ο επιτελικός μέσος μπορεί να ανέβει σε ρόλο φορ με το σύστημα να μετατρέπεται σε 4-3-3 στην επίθεση. Ομοίως το 3-5-2 μπορεί να μετατραπεί σε 3-4-3 με τους μπακ χαφ να παίρνουν ρόλο πλάγιοι μέσου και τον επιτελικό μέσο να ανεβαίνει σε θέση φόρ. Τέλος το 3-5-2 είναι αρκετά… εύπλαστο όσον αφορά και την αμυντική λειτουργία της ομάδας. Η παρουσία 5 χαφ δίνει αρκετές δυνατότητες στον προπονητή που στη ουσία διαθέτει ακόμα και 8 παίκτες (χωρίς τον τερματοφύλακα) για να αντεπεξέλθει σε επιθετικές απειλές/ανάπτυξη του αντιπάλου.
Το 4-2-3-1 απομυθοποιεί το 3-5-2
Οι πλάγιοι επιθετικοί στο 4-2-3-1 συγκλίνουν σε θέση φορ «απασχολώντας» τους αντίστοιχους – πιο δυσκίνητους – κεντρικούς αμυντικούς. Την ίδια ώρα ανοίγουν τους απαραίτητους χώρους για τους μπακ που θα «πέσουν» πάνω στους μπακ-χαφ του 3-5-2.
Αναμφίβολα το σύστημα των τελευταίων ετών είναι το 4-2-3-1 ή παραλλαγές του 4-3-3. Οι ποδοσφαιριστές πλέον είναι «αθλητές» κάτι που ευνοεί την ορθή εφαρμογή συστημάτων με 3 επιθετικούς (οι πλάγιοι μπακ μπορούν να παίζουν με άνεση κι ως πλάγιοι χαφ (Μαικόν, Άλβες, Κόουλ κτλ) ενώ οι κεντρικοί μέσοι μπορούν να αντεπεξέλθουν στην κάλυψη χώρων).
Η παρουσία ενός μόνο καθαρόαιμου σέντερ φορ στην περιοχή – αυτόματα - δημιούργησε πρόβλημα στην ορθολογική χρήση συστημάτων με 3 αμυντικούς αφού οι 3 κεντρικοί αμυντικοί είναι υπερβολικά πολλοί για να καλύψουν την παρουσία μόνο ενός επιθετικού την ώρα που η αντίπαλη ομάδα αποκτά συγκριτικό πλεονέκτημα σε άλλες αγωνιστικές γραμμές με τους δύο έξτρα παίκτες που κερδίζει. Τέλος τα συστήματα με ακραίους επιθετικούς, όπως το 4-2-3-1 ή το 4-3-3 διασπούν με ευκολία την αμυντική συνοχή του 3-5-2 αφού έχουν την δυνατότητα εκμετάλλευσης των πλάγιων χώρων στην αμυντική γραμμή που μοιραία δημιουργεί η απουσία πλάγιων μπακ.
Συμπέρασμα
+ Τα συστήματα με 3 αμυντικούς αποδεδειγμένα μπορούν να αποκτήσουν συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στο 4-4-2. Αυτό έγκειται στην παρουσία του «έξτρα παίκτη» στην άμυνα (3 vs. 2) αλλά και στο κέντρο ( 5 vs. 4). Επιπλέον η εν λόγω διάταξη ευνοεί αρκετά (σε σχέση με άλλα συστήματα) την αλλαγή συστημάτων και διάταξης κατά την διάρκεια ενός αγώνα.
- Από την άλλη το 3-5-2 μοιάζει, πλέον, ένα αναχρονιστικό/αμυντικό σύστημα αφού η παρουσία 3 αμυντικών και μόλις 2 παικτών στις πλευρές δεν δίνει αρκετές επιθετικές επιλογές. Οι επιθετικές ομάδες αρέσκονται στην ανάπτυξη από τα πλάγια κάτι που – σίγουρα – δεν ευνοείται από τα συστήματα με 3 αμυντικούς. Επιπρόσθετα η ολοένα μεγαλύτερη χρήση συστημάτων με πλάγιους επιθετικούς στο σύγχρονο ποδόσφαιρο (4-3-3, 4-2-3-1) καθιστά το 3-5-2 αμυντικά αναποτελεσματικό αφού οι κενοί χώροι που αφήνει η απουσία καθαρόαιμων ακραίων αμυντικών είναι αρκετά σημαντική. Τέλος η σωστή εφαρμογή του απαιτεί πολύ συγκεκριμένους παίκτες με τους πλάγιους μπακ να έχουν υπερβολικά πολυσύνθετο αλλά και δύσκολο ρόλο μέσα στο παιχνίδι.
Εν κατακλείδι: To 3-5-2 μπορεί να προσφέρει πολύ σημαντικές τακτικές επιλογές/λύσεις στους προπονητές και σίγουρα δεν είναι ξεπερασμένο. Αυτό καταδεικνύει άλλωστε και το τελευταίο Παγκόσμιο Κύπελλο όπου αρκετοί προπονητές επιχείρησαν την επαναφορά του στο προπονητικό προσκήνιο. Από την άλλη φαίνεται ότι δεν είναι κατάλληλο για ομάδες πολύ υψηλού επιπέδου που αρέσκονται στο επιθετικό ποδόσφαιρο, σε ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας. Η παρουσία 3 κεντρικών αμυντικών αποδυναμώνει την επιθετικότητα της ομάδας αφού πρόκειται για παίκτες με πολύ μειωμένες επιθετικές αρετές ενώ οι πλάγιοι μπακ-χαφ πρέπει να είναι πολύ μεγάλης ποδοσφαιρικής κλάσης ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν με συνέπεια σε αμυντικά αλλά και επιθετικά καθήκοντα.
overlap
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου