AFTER HUMANS
Φυλακτού ΕυγενίαΤι θα συνέβαινε αν όλοι οι άνθρωποι ξαφνικά εξαφανίζονταν από τη Γή; Δεν θα εξετάσουμε το πώς μπορεί να συμβεί αυτό, αλλά το τί θα συμβεί σ’ ό,τι μείνει πίσω χωρίς πλέον την ανθρώπινη παρέμβαση.
Τι θα συμβεί με τις εγκαταλειμμένες ανθρώπινες κατοικίες; Τους ουρανοξύστες; Τις γέφυρες; Τις μεγάλες κατασκευές; Tι θα συμβεί με τα φυτά; Με τα ζώα;
Πώς θα είναι η ζωή, όταν δεν θα υπάρχουν πλέον άνθρωποι;
Τί θα κάνει η Γη, όταν δεν θα είμαι εδώ;
Ο χρόνος για τον άνθρωπο τελείωσε. Η κυριαρχία μας στον πλανήτη έλαβε τέλος. Καλωσήλθατε στη Γή. Ανθρώπινος πληθυσμός: Μηδέν.
1 μέρα μετά τον άνθρωπο
Ώρες μετά την εξαφάνισή μας, τα φώτα αρχίζουν να σβήνουν σε όλο τον κόσμο. Στις Η.Π.Α., πάνω από το 70% τής ενέργειας παράγεται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Τα εργοστάσια θα συνεχίσουν να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια μέχρι να εξαντληθούν τα καύσιμα. Αν κανείς δεν τα αναπληρώσει, τότε σύντομα τα φώτα θα σβήσουν στις πόλεις όλου τού κόσμου.
Τα πυρηνικά εργοστάσια είναι απίθανο να καταστραφούν. Ο μέσος πυρηνικός αντιδραστήρας έχει αρκετά καύσιμα, για να συνεχίσει να λειτουργεί για δυο χρόνια, αλλά χωρίς ανθρώπους να καταναλώνουν την ενέργεια, που παράγεται από το εργοστάσιο, οι αντιδραστήρες θα μπουν αυτόματα σε κατάσταση ασφαλούς λειτουργίας σε διάστημα δυο μόλις ημερών.
Ακόμα και η αιολική ενέργεια δεν θα διαρκέσει για πάντα. Οι τουρμπίνες στηρίζονται σε τριβείς, που πρέπει να λιπαίνονται, για να λειτουργούν. Αν δεν υπάρχει κανείς για να συντηρεί τις τουρμπίνες, δεν παράγεται ηλεκτρική ενέργεια.
Καθώς τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας απενεργοποιούνται, η έλλειψη ενέργειας στα δίκτυα οδηγεί σε μια αλληλουχία κατάρρευσης σε όλο τον κόσμο. Μετά από λίγες εβδομάδες, ο πλανήτης βυθίζεται σε βαθύ σκοτάδι, κάτι, που δεν είχε συμβεί από τότε, που οι πρώτοι άνθρωποι συγκεντρώνονταν γύρω από τις φωτιές των καταυλισμών τους.
Η τελευταία λάμψη τεχνητού φωτός στη Γη ίσως θα είναι ορατή στις νοτιοδυτικές Η.Π.Α.. Εδώ, το τεράστιο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο τού φράγματος Hoover, δεν φαίνεται να προσέχει την απουσία των ανθρώπων. Η πηγή καυσίμων του είναι κυριολεκτικά ατελείωτη. Είναι το νερό. Όσο υπάρχει νερό στον ταμιευτήρα, το εργοστάσιο θα λειτουργεί αν όλα λειτουργούν κανονικά. Αυτό θα ισχύει για αρκετές εβδομάδες, αρκετούς μήνες, ακόμα και για μερικά χρόνια.
Καθώς η ηλεκτρική ενέργεια ανά τον κόσμο εξαντλείται, σύντομα αρχίζουν να τίθενται εκτός λειτουργίας και άλλα συστήματα. Κάτω από κάθε μεγάλη πόλη υπάρχουν δίκτυα υπόγειων τούνελ. Χρησιμεύουν για αποστράγγιση ή για να περνούν καλώδια. Στις μεγάλες πόλεις χρησιμοποιούνται για μεταφορές. Πολλά τούνελ είναι χαμηλότερα από τον υδροφόρο ορίζοντα. Για να διατηρούνται στεγνά χρειάζεται ένα σύστημα αντλιών, που ενεργοποιείται, όταν πρέπει.
Στα βάθη τού Μετρό τής πόλης τής Νέας Υόρκης πάνω από επτακόσιες αντλίες αγωνίζονται διαρκώς να κρατήσουν μακρυά την πλημμύρα των υπόγειων υδάτων, των οποίων ο μέσος όγκος είναι 49 εκατ. λίτρα την ημέρα. Αν δεν υπάρχουν άνθρωποι κανείς δεν ανοίγει τις αντλίες, οπότε το αργότερο σε 36 ώρες τα τούνελ θα έχουν πλημμυρίσει.
10 μέρες μετά τον άνθρωπο
Πάνω στην επιφάνεια τού εδάφους τα τρόφιμα σαπίζουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Τα ψυγεία στα σπίτια είναι απλά ντουλάπια, στα οποία αποσυντίθεται φαγητό, αλλά το λειωμένο νερό από τα ψυγεία, που ξεπαγώνουν, ίσως αποτελέσει την προσωρινή σωτηρία για κάποια από τα κατοικίδια, που αφήσαμε πίσω μας.
Ποιά θα είναι η μοίρα των κατοικίδιων ζώων μας, όταν δεν θα υπάρχουν πλέον άνθρωποι, για να τα φροντίζουν; Στην αρχή θα έχουμε μαζικούς θανάτους σκύλων, μόλις εξαφανιστούν οι άνθρωποι, που δεν θα παράγουν σκουπίδια ή την τροφή, με την οποία τα σκυλιά τρέφονται. Δεν μπορούν να ανοίξουν κονσέρβες ούτε το ψυγείο. Πρέπει να βγουν από το σπίτι. Ο σκύλος τής οικογένειας πρέπει να βγει από το σπίτι, αλλιώς θα πεθάνει εκεί μέσα. Πρέπει να βγει για να βρει τροφή. Αρχικά, θα βγουν από τα παράθυρα και θα βρεθούν στο νέο τοπίο. Το πρώτο, που θα κάνουν, είναι να τραφούν με νεκρά πράγματα.
Υπολογίζεται, ότι στον κόσμο υπάρχουν 400 εκατομμύρια σκυλιά από 300 διαφορετικές ράτσες. Όμως, ελάχιστα από αυτά θα μπορέσουν να επιβιώσουν σε ένα κόσμο χωρίς ανθρώπους. Τα μικρότερα σκυλιά πιθανόν δεν θα επιβιώσουν περισσότερο από μια βδομάδα χωρίς εμάς. Πιθανότατα δεν υπάρχει θέση στον κόσμο για τα μικρά σκυλιά.
Τα σκυλιά είναι πολύ ανταγωνιστικά. Οι λύκοι εκτοπίζουν τα κογιότ, τα οποία εκτοπίζουν τις αλεπούδες. Θα υπάρξει κάποια κυριαρχία μεταξύ των κατοικίδιων σκυλιών. Για την ακρίβεια, πολλά από τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά, που τα σκυλιά έχουν αποκτήσει μέσω εκτροφής στο πέρασμα τού χρόνου, θα αποτελέσουν τώρα μεγάλο μειονέκτημα στη μάχη για επιβίωση.
Ο σκύλος, που βρίσκεται στη μέση κατάσταση έχει τις καλύτερες πιθανότητες. Νομίζω, ότι τελικά θα επιβιώσουν, αλλά δεν θα είναι ευχάριστο. Καθώς τα σκυλιά, που επιβίωσαν, αγωνίζονται να βρουν το νέο τους ρόλο στον κόσμο, κάποιοι άλλοι αρχίζουν επίσης να παρατηρούν την απουσία μας. Τα πανταχού παρόντα μικρά ζώα, οι αρουραίοι και τα ποντίκια, που θα περίμενε κάποιος, ότι θα μπορούσαν να επιβιώσουν χωρίς εμάς, μάς ξαφνιάζουν για το πόσο εξαρτώνται από τα δικά μας αποθέματα τροφής.
Οι αρουραίοι και τα ποντίκια ονομάζονται ομοτράπεζα τρωκτικά. Αυτό σημαίνει, ότι κυριολεκτικά μοιράζονται το τραπέζι μας. Εξαρτώνται πολύ από τον άνθρωπο και δεν θα ωφεληθούν από την απουσία μας.
Τις πρώτες εβδομάδες τής απουσίας τού ανθρώπου, θα λεηλατήσουν τα ντουλάπια στα σπίτια και τα ράφια στα καταστήματα τροφίμων. Αφού φάνε τα αποθέματα τροφής, θα προσπαθήσουν να επιβιώσουν τρώγοντας πράγματα, όπως χαρτόνι, ύφασμα ή κόλλα. Αν φεύγαμε, θα έπρεπε να βγάλουν «τίμια» το ψωμί τους. Αυτό θα σήμαινε, να επιστρέψουν στην άγρια φύση και να ανταγωνιστούν για τους διαθέσιμους πόρους. Τελικά, τα τρωκτικά θα εγκαταλείψουν τα σπίτια και τα κτίρια, κάτι, που θα τα κάνει εύκολο στόχο για τα αρπακτικά. Αν και τα τρωκτικά πιθανότατα θα επιβιώσουν στο μέλλον, οι αριθμοί τους θα μειωθούν κατά πολύ.
Αριστερά: Σχετικά πρόσφατα εγκαταλειμμένο σπίτι στην Αθήνα.
Μέση: Η εγκαταλειμμένη παληά σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών-Θεσσαλονίκης στο ύψος τού Πλαταμώνα.
Δεξιά: Εγκαταλειμμένη σιδηροδρομική γραμμή στο Λουτράκι.
6 μήνες μετά τον άνθρωπο
Μετά από έξη μήνες σε ένα κόσμο χωρίς ανθρώπους, οι αστικές περιοχές αρχίζουν ήδη να παρουσιάζουν όψεις άγριας φύσης. Τα αρπακτικά θα επέστρεφαν πολύ γρήγορα εν απουσία μας. Τα περιορίζουμε δημιουργώντας μή ευνοϊκές συνθήκες για αυτά ή εσκεμμένα τα απομακρύνουμε και τα καταστρέφουμε.
Μικρότερα αρπακτικά, όπως τα κογιότ και οι αγριόγατες επιβίωναν πάντα στο περιθώριο των ανθρώπινων πληθυσμών. Αυτά θα εποικίσουν πρώτα τις εγκαταλειμμένες γειτονιές μας. Τα μεγαλύτερα σαρκοβόρα θα χρειαστεί να περιμένουν κι άλλο έως ότου το νέο περιβάλλον θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τους, αλλά σύντομα θα κυνηγούν κι αυτά στα μέρη, όπου κάποτε ήταν οι κήποι μας.
1 χρόνο μετά τον άνθρωπο
Έχει περάσει ένας χρόνος χωρίς ανθρώπους. Οι κωμοπόλεις και οι πόλεις είναι ακόμα αναγνωρίσιμες, αλλά η φύση αρχίζει να διεκδικεί ξανά το έδαφος, που κάποτε τής ανήκε.
Μια από τις πρώτες συνέπειες τής απουσίας των ανθρώπων θα ήταν η αλλαγή υδατοστεγών επιφανειών, πάρκιν, δρόμων, σε μέρη, που θα ευνοούσαν και τελικά θα είχαν άφθονη βλάστηση. Όπου υπάρχει ημιοφάνεια, θα υπάρξει ανάπτυξη φυτών. Σπόροι θα χωθούν στις χαραμάδες και θα αρχίσουν να φυτρώνουν. Τα φυτά είναι υπέροχα από αυτή την άποψη. Μπορούν να καταστρέψουν πράγματα μέσα σε λίγα μόνο χρόνια.
Χωρίς κανέναν να τα απομακρύνει αγριόχορτα, όπως τα αγριοράδικα εισχωρούν σε κάθε ρωγμή τού οδοστρώματος. Καθώς τα χόρτα αυτά πεθαίνουν, τα απομεινάρια τους συνδυάζονται με τα βρύα και τις λειχήνες, που απλώνονται παντού και δημιουργούν ένα νέο στρώμα εδάφους. Αυτό το αμμώδες χώμα είναι φτωχό σε θρεπτικά συστατικά. Στην αρχή ευδοκιμούν φυτά, τα οποία μπορούν να απορροφήσουν άζωτο από τον αέρα, όπως το τριφύλλι. Οι πρώην περιποιημένες αυλές μετατρέπονται σε αγρούς, όπου ελάφια ψάχνουν την τροφή τους.
Η φύση αντεπιτίθεται. Για να τιθασευτεί η ορμή τού ποταμιού στο φράγμα Hoover, χρειάστηκαν 21.000 άνθρωποι και πέντε χρόνια σκληρής δουλειάς, όμως, ένα χρόνο μετά τους ανθρώπους, οι 17 τεράστιες και φαινομενικά άφθαρτες γεννήτριές του, πρόκειται να νικηθούν από έναν οργανισμό σε μέγεθος ανθρώπινου νυχιού. Η λίμνη πάνω από το φράγμα είναι γεμάτη από ένα επιθετικό είδος οστρακόδερμου, τού μυδιού Quagga. Αυτός ο κρυφός εισβολέας προέρχεται από την ανατολική Ευρώπη. Στη βόρεια Αμερική δεν έχει φυσικούς εχθρούς εκτός από τους ανθρώπους, που τον απομακρύνουν ξύνοντας τα πλέγματα και τους σωλήνες, όπου εγκαθίσταται.
Τα μύδια κολλούν στο εσωτερικό των σωλήνων και πολλαπλασιάζονται ταχύτατα. Εποικούν και αυξάνονται γρήγορα. Αναπτύσσονται σε στρώματα και τελικά μπλοκάρουν τελείως τη διάμετρο τού σωλήνα. Οι μικροί σωλήνες, που μεταφέρουν το νερό, που ψύχει τις γεννήτριες τού φράγματος Hoover, αποτελούν τέλειο περιβάλλον για αυτά τα πλάσματα. Χωρίς ανθρώπους να τα απομακρύνουν, μπορούν να εξαπλωθούν γρήγορα. Τα μύδια μπλοκάρουν τις σωλήνες, που μεταφέρουν κρύο νερό και οι γεννήτριες δεν θα μπορούν πλέον να ψυχθούν. Θα ενεργοποιηθεί ο συναγερμός υψηλής θερμοκρασίας και το σύστημα θα κλείσει αυτόματα τη γεννήτρια. Αυτό θα συμβεί σε όλες τις γεννήτριες τού φράγματος και τελικά όλο το εργοστάσιο θα τεθεί εκτός λειτουργίας.
Στο Las Vegas οι τελευταίες αναλαμπές τεχνητού φωτισμού στη Γη παραδίδουν τη νύχτα στην αρχέγονη σκοτεινιά της. Με τις γεννήτριες εκτός λειτουργίας δεν περνά πλέον καθόλου νερό από το φράγμα Hoover. Ο ποταμός Colorado αρχίζει να ξεραίνεται. Στην άλλη πλευρά τού φράγματος, το νερό δεν έχει πού να πάει και η στάθμη τής λίμνης αρχίζει να ανεβαίνει. Το νερό θα μαζεύεται στη λίμνη και τελικά θα ξεχειλίσει στα πλάγια τού φράγματος.
Εκτός ελέγχου τα ισχυρότερα στοιχεία τής φύσης επανακτούν την κυριαρχία τους επάνω στη Γη. Οι μεγάλες πυρκαϊές, που προκαλούνται από τις αστραπές και που κάποτε οι άνθρωποι τις πολεμούσαν, τώρα μαίνονται ανεξέλεκτες. Πόλεις και γειτονιές γεμάτες εγκαταλειμμένα κτίρια, άγρια χόρτα και σκουπίδια, γίνονται πρώτης τάξης καύσιμο για τις φλόγες. Το Chicago καίγεται. Τα επιβλητικά ξύλινα βικτωριανά κτίρια τού San Francisco χρησιμεύουν πλέον μόνο για προσάναμμα.
Καθώς τα κτίρια καίγονται, η απανθρακωμένη ξυλεία απελευθερώνει στο έδαφος θρεπτικά συστατικά παρέχοντας το επόμενο κύμα βλάστησης στο άζωτο, που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξή τους.
5 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Πέντε χρόνια μετά τον άνθρωπο, η επέλαση τής φύσης δεν γνωρίζει όρια.
Οι πύλες τού ανακτόρου τού Βuckingham στο Λονδίνο παραβιάζονται εύκολα από αναρρηχητικά φυτά και βρύα. Στη Μόσχα, η Κόκκινη Πλατεία γίνεται πολύ... πράσινη. Ρεαλιστικά, η φύση θα διεκδικήσει τη Γη πολύ γρήγορα. Η κυριαρχία τού ανθρώπου επί τής φύσης υπήρξε ανέκαθεν μια ψευδαίσθηση.
Τώρα, χωρίς τις στρατιές των κηπουρών και των συντηρητών, οι σύγχρονες πόλεις είναι στο έλεος τής εκδίκησης τής φύσης. Στο Central Park τής Νέας Υόρκης, οι μεγάλες πρασιές αφρόντιστες πλέον, είναι γεμάτες δενδρύλλια. Η πενταετής απουσία των ανθρώπων έχει κάνει το πάρκο να θυμίζει δάσος. Τα ζώα και τα φυτά, που ζουν εκεί, θα πολλαπλασιαστούν και θ’ αρχίσουν να εξαπλώνονται στην πόλη. Ακριβώς το ίδιο θα συμβεί και στην Washington.
Ανάλογα με το αν θα μπορέσουν να βγουν τα άγρια ζώα των ζωολογικών κήπων από τα κλουβιά τους, η κατάσταση θα αλλάξει δραματικά, γιατί θα υπάρχουν λιοντάρια, τίγρεις, που θα είναι απόλυτα σε θέση να επιβιώσουν μετά τον άνθρωπο.
20 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Έχουν περάσει είκοσι χρόνια ζωής χωρίς ανθρώπους. Χωρίς ανθρώπους να περνούν φρέσκια μπογιά και να κλείνουν τις χαραμάδες, ακόμα και τα τσιμεντένια κτίρια αρχίζουν ήδη να καταρρέουν. Η έλλειψη συντήρησης μετατρέπει τις πόλεις σε απόκοσμες πόλεις - φαντάσματα. Τα ζώα, που απέφευγαν τα κέντρα, όπου κατοικούσαν οι άνθρωποι, επιστρέφουν για να φτιάξουν τα νέα τους σπίτια ανάμεσα στους τοίχους, που αποσυντίθενται. Το ξέρουμε, γιατί υπάρχει κάποιο μέρος στον κόσμο, όπου αυτό έχει ήδη συμβεί.
Πρόκειται για το Prypiat στην Ουκρανία. Κάποτε, ήταν η πιο σύγχρονη πόλη τής πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Εδώ και είκοσι χρόνια, η πόλη είναι εγκαταλειμμένη. Μάς δίνει μια εικόνα τού τί θα συνέβαινε αν απομακρύνονταν οι άνθρωποι από ένα μέρος με πολιτισμό. Όταν το Prypiat εκεννώθηκε μετά την πυρηνική καταστροφή τού Τσέρνομπιλ, μέσα σε μια νύκτα μετατράπηκε από μια πόλη 50.000 ατόμων σε πόλη φάντασμα.
Η βλάστηση δημιουργεί ρωγμές στους τοίχους, καθώς σκαρφαλώνει στα κτίρια. Ένα λούνα πάρκ, που είχε προγραμματιστεί να ανοίξει τέσσερις ημέρες μετά την ημερομηνία τού ατυχήματος, παραμένει αχρησιμοποίητο. Η ρόδα, αντί να μαζεύει κόσμο μαζεύει σκουριά. Τα αυτοκινητάκια σαπίζουν ακίνητα. Το Prypiat μάς έχει δώσει μια επληκτική και σπάνια ευκαιρία να δούμε τί συμβαίνει σε μια πόλη κτισμένη από ανθρώπους, όταν οι άνθρωποι εξαφανίζονται. Είκοσι χρόνια μετά οι δυνάμεις τής φύσης έχουν καταστρέψει τα κτίρια.
Ούτε το σοβιετικό σκυρόδεμα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους παγωμένους ουκρανικούς χειμώνες. Καθώς η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το μηδέν, το νερό, που έχει μαζευτεί στις ρωγμές διογκώνεται και ασκεί πίεση, που σκίζει το σκυρόδεμα. Η βλάστηση αναπτύσσεται ανεξέλεκτα. Οι ρίζες απλώνονται ανάμεσα στα θεμέλια και τις σκάλες, απορροφούν την υγρασία, που τους επιτρέπει να απλώνονται και να αναπτύσσονται. Με το πέρασμα τού χρόνου σπρώχνουν σιγά-σιγά το σκυρόδεμα σα μικροί υδραυλικοί γρύλοι.
Μετά το ατύχημα, οι επιστήμονες ανέμεναν τα χειρότερα για την άγρια φύση τής περιοχής. Τα περισσότερα δέντρα σε έκταση 4 τετρ. χιλ. γύρω από το πυρηνικό εργοστάσιο πέθαναν από την ακτινοβολία. Πέθαναν και πολλά ζώα, αλλά το απίστευτο είναι, ότι η απουσία των ανθρώπων για είκοσι χρόνια κάλυψε την αρχική ζημιά, που προκλήθηκε από τον πυρηνικό εφιάλτη.
Η όλη υπόθεση έχει μια ενθαρρυντική πλευρά. Η ζωή είναι πολύ ανθεκτικότερη απ΄ό,τι πιστεύαμε. Αν ο άνθρωπος εξαφανιστεί, η ζωή θα συνεχίσει να ευημερεί.
25 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Έχουν περάσει 25 χρόνια χωρίς ανθρώπους. Στην εξοχή, η φύση αρχίζει να σβήνει κάθε στοιχείο τής ύπαρξης των ανθρώπων. Στα προάστια, αγέλες από άγρια σκυλιά περιπλανώνται στις υπό αποσύνθεση γειτονιές ψάχνοντας το επόμενο γεύμα τους. Σε κάποιες από τις μεγαλουπόλεις τού κόσμου γίνται όλο και δυσκολότερο να βρει κάποιος στέρεο έδαφος.
Την εποχή των ανθρώπων, το Λονδίνο προστατευόταν από τις παλίρροιες με δέκα κινητές πύλες από χάλυβα, που υψώνονταν κατά τη διάρκεια καταιγίδων, για να αποκόψουν τον ποταμό Τάμεση από τη Βόρεια Θάλασσα. Χωρίς ανθρώπους να ενεργοποιούν το φράγμα, το Λονδίνο είναι ανυπεράσπιστο.
Το Άμστερνταμ, μια ακόμα πόλη, που βρίσκεται χαμηλότερα από τη στάθμη τής θάλασσας, έχει την ίδια μοίρα.
Σε έναν ουρανοξύστη τής Νέας Υόρκης κάποια παράθυρα έχουν ήδη ραγίσει και πέσει από τα πλαίσιά τους. Πολλά περισσότερα είναι στα όρια τής καταστροφής. Μετά από 25 χρόνια έκθεσης σε υγρασία και ζέστη χωρίς συντήρηση, οι υπό κανονικές συνθήκες εύκαμπτες μονώσεις των παραθύρων έχουν σκληρύνει αφήνοντας το κρύσταλλο να ακουμπά στο πλαίσιο. Καθώς το μεταλλικό πλαίσιο διαστέλλεται και συστέλλεται με τις αλλαγές τής θερμοκρασίας, προκαλεί πιέσεις στο γυαλί, το οποίο σπάει και πέφτει στο πεζοδρόμια.
Μέσα από τις τρύπες που χάσκουν, το κτίριο γεμίζει με πράγματα, που παρέσυρε ο αέρας. Ξεσπάει μια καλοκαιρινή καταιγίδα. Στην κορυφή τού κτιρίου, το χάλκινο αλεξικέραυνο, που κάποτε προστάτευε χιλιάδες εργαζόμενους στα γραφεία, έχει πλέον διαβρωθεί και είναι άχρηστο. Ένας κεραυνός μετατρέπει τον ουρανοξύστη σε πύρινο εφιάλτη.
Το άδειο κτίριο είναι το τέλειο σπίτι για κάποιους αναπάντεχους επιζώντες. Αν και τα περιστέρια κάποτε βασίζονταν στην ελεημοσύνη των ανθρώπων, τα έχουν καταφέρει μια χαρά σ΄αυτά τα 25 χρόνια, που ζουν χωρίς εμάς.
Όπως συμβαίνει με τα περιστέρια, η εξαφάνιση των ανθρώπων ανάγκασε και τις ταπεινές κατσαρίδες να αλλάξουν συνήθειες. Αφού φάνε τα όσα θα αφήσουμε πίσω μας, όταν εξαφανιστούμε, θα μάς θρηνήσουν. Θα λυπηθούν. Αλλά το πένθος δεν θα κρατήσει για πολύ. Αν και οι κατσαρίδες ευημερούσαν τρώγοντας τα αποφάγια μας, μπορούν επίσης να φάνε βιβλιοδεσίες, χαρτόνια κι οποιαδήποτε σαπισμένη οργανική ύλη, όπως νεκρά φύλλα και ρίζες. Αν και το φαγητό δεν αποτελεί πρόβλημα, οι κατσαρίδες χρειάζονται ζέστη, το είδος τής τεχνητής ζέστης, που τους παρείχαν οι άνθρωποι. Οι κατσαρίδες αρχικά ήταν τροπικό είδος και κάποιοι ειδικοί λένε, ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν το χειμώνα σε ψυχρότερες πόλεις, αλλά είναι δύσκολο να στοιχηματίσεις ενάντια σε ένα πλάμα, που έχει δει την εμφάνιση και την εξαφάνιση των δεινοσαύρων.
Ο πρώτος χειμώνας μετά τους ανθρώπους έφερε το θάνατο κάποιων κατσαρίδων, αλλά οι περισσότερες μετακινήθηκαν κάτω από το έδαφος αναζητώντας ζεστασιά μέχρι να επανέλθουν ηπιότερες θερμοκρασίες. Σε ένα εγκαταλειμμένο κέντρο πόλης χωρίς εντομοκτόνα, που έχει γεμίσει βλάστηση και με ανερχόμενο υδροφόρο ορίζοντα, αυτή η πρώην μάστιγα απολαμβάνει πλέον μια χρυσή εποχή.
Οι κατσαρίδες αποτελούσαν απλή ενόχληση για τον άνθρωπο, αλλά οι λύκοι έφερναν τον τρόμο. Οι άνθρωποι τους κυνηγούσαν ανελέητα. Όταν οι πρώτοι ευρωπαίοι άποικοι έφτασαν στις σημερινές Η.Π.Α., πιστεύουμε, ότι στην ύπαιθρο υπήρχαν σχεδόν μισό εκατομμύριο λύκοι. Ως τον 20ό αιώνα, αυτά τα αρπακτικά είχαν σχεδόν εξαφανιστεί σε όλες τις Η.Π.Α. εκτός από την Αλάσκα. Τώρα, χωρίς ανθρώπους να τους πολεμούν οι λύκοι εξαπλασιάζονται κάθε χρόνο. Μέσα σε 25 χρόνια από την εξαφάνισή μας, θα μπορούσαν να υπάρχουν ξανά μισό εκατομμύριο λύκοι στην ύπαιθρο των Η.Π.Α.. Θα έφταναν ως το Manhattan ή το Chicago; Μόλις φτάσουν εκεί τα ελάφια, οι λύκοι θα τα ακολουθήσουν.
40 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Ενώ οι πόλεις από ατσάλι και τσιμέντο στέκονται ακόμα στο ύψος τους, τα προάστια δέχονται επίθεση. Σχεδόν το 90% των σπιτιών στις Η.Π.Α. έχουν ξύλινο σκελετό. Κάποια από αυτά κάηκαν. Άλλα καταβροχθίζονται. Χωρίς μπογιά και συντηρητικά η ξυλεία των σπιτιών είναι απροστάτευτη απέναντι στους τερμίτες. Οι τερμίτες τρέφονται με κυτταρίνη, τη βασική ουσία, από την οποία αποτελείται το ξύλο. Η όρεξή τους είναι ανελέητη. Κάποιες αποικίες μπορούν να φάνε μέχρι και 450 κιλά ξύλο ανά έτος.
Στην καταστροφική τους προέλαση οι τερμίτες δεν δουλεύουν μόνοι. Η γνωστή μας σήψη θα προκύψει, όταν το ξύλο εκτεθεί στον καιρό. Αυτή η σήψη είναι πιο περίπλοκη διαδικασία. Το ξύλο δέχεται επίθεση από μικρόβια, που απελευθερώνουν διοξείδιο τού άνθρακα και μεθάνιο. Αν οι άνθρωποι έφευγαν, μέσα σε λίγες δεκαετίες τα περισσότερα κτίσματα με ξύλο θα άρχιζαν να σαπίζουν.
Τα κτίρια, που είναι εξ ολοκλήρου φτιαγμένα από πέτρα ή τούβλο θα αντέξουν πολύ περισσότερο απ΄ο,τιδήποτε είναι φτιαγμένο από ξύλο. Αλλά κι αυτά θα καταρρεύσουν λόγω χημικής και φυσικής φθοράς. Τελικά, οι τοίχοι θα πέσουν και δε θα μείνει τίποτα. Τώρα, η φύση θα δράσει γρήγορα και θα καταπιεί αυτά τα ερείπια. Το πόσο γρήγορα θα καταρρεύσουν εξαρτάται από το περιβάλλον, όπου βρίσκονται.
Με τις κατάλληλες συνθήκες και με συντήρηση από τον άνθρωπο, οι πέτρινες κατασκευές μπορεί ν΄αντέξουν για χιλιάδες χρόνια. Σε κάποια μέρη τής Ευρώπης χρησιμοποιούνται ακόμα κάποια αρχαία ρωμαϊκά υδραγωγεία, αλλά χωρίς συντήρηση η πέτρα μπορεί να γίνει το θύμα ενός εξαιρετικά αθέατου εχθρού.
Από τους μεγάλους εχθρούς τής πέτρας είναι τα άλατα. Οι άνθρωποι παρατήρησαν πριν χιλιάδες χρόνια, τη φθορά, που προκαλούσαν τα άλατα στις πυραμίδες. Υπάρχουν πολλοί τρόποι, για να εισχωρήσουν τα άλατα σε πέτρινα κτίρια και μνημεία. Από μολυσμένο αέρα, θαλασσινό νερό, ακόμα κι από κουτσουλιές πουλιών.
Τα άλατα διαλύονται στο νερό και καθώς το νερό εξατμίζεται, αναδύεται μέσα από τα πορώδη υλικά, τούβλα, πέτρα, σκυρόδεμα. Τα άλατα αθροίζονται στους πόρους τής πέτρας, μέχρι που φτάνουν στο τοίχωμα και σχίζουν τις πέτρες. Πολλά αρχαία μνημεία έχουν επιβιώσει μόνο χάρη στη συντήρησή τους από τον άνθρωπο στο πέρασμα των αιώνων. Αν βλέπαμε με μικροσκόπιο μέσα στις πυραμίδες, θα βλέπαμε τα άλατα να αποσυνθέτουν την πέτρα. Αν και δεν είναι άτρωτες στη διάβρωση, οι πυραμίδες έχουν επιβιώσει χάρη στον όγκο τους και στο ζεστό, ξηρό περιβάλλον τής ερήμου.
Οι μεγαλύτερες κατασκευές από τσιμέντο, όπως το φράγμα Hoover, θα αντέξουν αρκετά. Το Hoover έχει τόσο μεγάλο πάχος, που εβδομήντα χρόνια μετά την κατασκευή του, το τσιμέντο στο βάθος ακόμα έπηζε. Μα από τα δεκαπέντε ψηλότερα φράγματα των Η.Π.Α. μόνο τα δέκα είναι από τσιμέντο. Τα άλλα είναι από συμπιεσμένη πέτρα ή χώμα, όπως το φράγμα Trinity στη βόρεια Καλιφόρνια. Αν υπήρχαν άνθρωποι, κάποια διαρροή στο φράγμα, θα επισκευαζόταν αμέσως, αλλά αυτές οι μέρες έχουν περάσει προ πολλού.
Κάποια χωμάτινα φράγματα είναι κυριολεκτικά τεράστια. Αν καταρρεύσουν, όπως αναμένεται με τον καιρό, ο όγκος τού νερού, που θα πλημμυρίσει την κοιλάδα, θα έχει τεράστια δύναμη και θα παρασύρει τα πάντα.
50 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Τα αποτελέσματα τής εγκατάλειψης αρχίζουν να φαίνονται ακόμα και στις καλύτερα σχεδιασμένες ανθρώπινες κατασκευές. Οι κατασκευές μας περιέχουν ήδη στους σπόρους τής καταστροφής. Αυτό ισχύει και για γέφυρες και για κτίρια.
Η γέφυρα τού Μπρούκλιν είναι από τις πιο διάσημες τού κόσμου εδώ και 130 χρόνια. Οι γέφυρες ζουν τόσο πολύ, γιατί οι μηχανικοί τις φροντίζουν. Τις επιθεωρούν τακτικά, τις συντηρούν, τις βάφουν, αντικαθιστούν τα συρματόσχοινα εκεί που χρειάζεται. Χωρίς ανθρώπους η κατάρρευση θα επιταχυνθεί δραματικά.
Τα πιο ευάλωτα μέρη μιας κρεμαστής γέφυρας είναι τα κάθετα κρεμαστά συρματόσχοινα από χάλυβα. Όσο γερά κι αν είναι αυτά τα συρματόσχοινα έχουν ένα θανάσιμο ελάττωμα: το υλικό, από το οποίο είναι φτιαγμένα.
Το ατσάλι είναι ορυκτό. Αποτελείται κυρίως από σίδηρο (95-98%). Εκτεθειμένο στην υγρασία τού περιβάλλοντος το σίδηρο θα αρχίσει να αποσυντίθεται στα συστατικά, από τα οποία προέρχεται. Θα επιστρέψει στον τόπο προέλευσής του. Προήλθε από τη γη με μορφή κάποιου οξειδίου τού σιδήρου κι εκεί θα επιστρέψει. Αυτή είναι η διαδικασία, που μάς είναι γνωστή ως διάβρωση και τη βλέπουμε στα μέρη, όπου ο χάλυβας εκτίθεται σε υγρασία.
Ο εχθρός τού ατσαλιού είναι η διάβρωση. Το πρόβλημα είναι να κρατήσουμε μακρυά το νερό. Μέρος τής διαδικασίας είναι η συντήρηση. Αν δεν συντηρούνται, διαβρώνονται.
Η γέφυρα τού Μπρούκλιν ολοκληρώθηκε το 1883 και η κατασκευή της κόστισε 15 εκατ. δολλάρια. Κατά τις δυο τελευταίες δεκαετίες έχουν ξοδευτεί 3 δις δολλάρια για τη συντήρηση αυτής και των άλλων γεφυρών τού ποταμού East.
Στην άλλη άκρη των Η.Π.Α., στο San Francisco, η γέφυρα Golden Gate, προστατευόταν από μια άγρυπνη ομάδα 17 μεταλλουργών και 38 βαφέων. Τι κάνουν όλη την ώρα; Βάφουν συνεχώς τη γέφυρα. Τι θα συμβεί αν σταματήσουν; Τα συρματόσχοινα θα σκουριάσουν, η μπογιά θα ξεφτίσει. Τα σύρματα θα σπάσουν. Κάποια στιγμή, η γέφυρα θα πέσει.
75 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Η πλειοψηφία των 600 εκατ. αυτοκινήτων, που κάποτε ταξίδευαν στους δρόμους τού κόσμου, είναι πλέον σκουριασμένα απομεινάρια τού ανθρώπινου παρελθόντος.
Τα αυτοκίνητα θα συμπεριφερθούν ανάλογα με το περιβάλλον. Αυτά στην έρημο έρημο τής Καλιφόρνιας θα αντέξουν για πολύ καιρό. Ένα αυτοκίνητο στη Σκωτία, θα έχει άλλη μοίρα. Αυτοκίνητα σε παραθαλάσσιο μέρος με αλάτι στην ατμόσφαιρα δεν θα αντέξουν πάνω από 20 έως 30 χρόνια.
Τα λάστιχα ξεφουσκώνουν σε λίγα χρόνια αν και το ελαστικό και τα συνθετικά υλικά, από τα οποία αποτελούνται, θα παραμείνουν ακέραια για αιώνες. Η βαφή υποχωρεί γρήγορα και μόλις ξεφλουδίσει, η σκουριά διαβρώνει το αμάξωμα με ρυθμούς 0,12 χιλ. το χρόνο.
100 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Η γέφυρα του Μπρούκλιν, που έστεκε πάνω από 125 χρόνια την εποχή των ανθρώπων, δεν μπορεί να επιβιώσει ούτε 100 χρόνια χωρίς αυτούς. Καθώς τα συρματόσχοινα υποχωρούν, το κατάστρωμα και οι κουπαστές αρχίζουν να περιδινούνται και να ταλαντώνονται. Το κατάστρωμα αποκολλάται και ο δρόμος πέφτει στον ποταμό East.
Μια κρεμαστή γέφυρα, όπως η Golden Gate, μπορεί να επιβιώσει από την αποδυνάμωση ενός κάθετου συρματόσχοινου, όταν όμως αρχίσουν να υποχωρούν δύο ή τρία από αυτά, ολόκληρη η γέφυρα κινδυνεύει. Το πλεκτό ατσάλι πέφτει στο νερό από κάτω.
Αν κάποιες από τις μεγαλύτερες κατασκευές μας έχουν ήδη καταστραφεί μετά από εκατό χρόνια, έχουμε την ελπίδα ο πολιτισμός μας να αφήσει πίσω του ένα μόνιμο σημάδι, αφού θα έχουμε φύγει; Τι θα απομείνει από τις καταγραφές τής ιστορίας και τού πολιτισμού μας εκατό χρόνια μετά τον άνθρωπο; Τα χρηματοκιβώτια περιέχουν το πιό πολύτιμο υλικό μας. Οι μεγαλύτεροι εχθροί τους είναι η θερμοκρασία κι η υγρασία. Όσο αποθηκεύονται στις ελεγχόμενες αυτές συνθήκες πιστεύουμε, ότι θα διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν αποθηκευτούν υπό ιδανικές συνθήκες το χαρτί και το φιλμ έχουν προσδόκιμο ζωής 200 ή 300 χρόνων. Αν όμως εκτεθούν στα σκληρά στοιχεία ενός ανεξέλεκτου περιβάλλοντος, ο μέσος χρόνος ζωής τους μειώνεται τουλάχιστον στο μισό. Η ακετυλοκυτταρίνη, το πιο συνηθισμένο υλικό, που χρησιμοποιήθηκε για φιλμ και φωτογραφίες κατά τον 20ο αιώνα, αρχίζει να φουσκώνει και να παραμορφώνεται. Όλη αυτή η καταγραφή τού πολιτισμού και τής ιστορίας από την απόβαση τής Νορμανδίας ως τα χολυγουντιανά φιλμ, ακόμα κι οι αγαπημένες σας οικογενειακές ταινίες και φωτογραφίες, δεν θα αντέξουν πάνω από έναν αιώνα χωρίς τη φροντίδα τών ανθρώπων.
Στις βιβλιοθήκες, τις μεγάλες αποθήκες τής συλλογικής μας γνώσης, η καταστροφή έρχεται από μικροσκοπικούς εισβολείς. Αν και δεν τα βλέπουμε, σπόρια μούχλας υπάρχουν σε όλες τις επιφάνειες γύρω μας. Σε κατάσταση αδράνειας αφήνουν το χρόνο να περνά περιμένοντας τις κατάλληλες συνθήκες για να χτυπήσουν. Τα υψηλά ποσοστά υγρασίας δημιουργούν τις σωστές συνθήκες.
Οι πάπυροι τής Νεκράς Θάλασσας επιβίωσαν για 2.000 χρόνια σε σπηλιές στην έρημο τής Ιουδαίας. Η μακροβιότητά τους οφείλεται στο ξηρό κλίμα και στην έλλειψη τού καταστροφικού ηλιακού φωτός, αλλά αυτές είναι σπάνιες εξαιρέσεις.
Ακόμα και τα ψηφιακά μας μέσα δεν θα αντέξουν για πάντα. Οι εκτιμήσεις για τό χρόνο ζωής των cd και τών dvd κυμαίνονται από λίγες δεκαετίες σε λίγους αιώνες υπό ιδανικές συνθήκες.
Γνωρίζουμε για τους αρχαίους αιγύπτιους, γιατί άφησαν μνημεία χαραγμένα σε πέτρα. Η δική μας καταγραφή γνώσης, πληροφορίας, ιστορίας, προόδου είναι σε υπολογιστές, σε cd ή σε τυπωμένο χαρτί. Είναι υλικά, που με το χρόνο θα εκφυλιστούν. Δεν θα αντέξουν χιλιάδες χρόνια, όπως όσα άφησαν οι αιγύπτιοι. Είναι τραγική ειρωνεία το ότι παρά την πρόοδό μας δεν έχουμε κάτι τόσο ανθεκτικό όσο οι πήλινες πλάκες ή τα πέτρινα εργαλεία τους.
150 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Τα μετρό, που άρχισαν να πλημμυρίζουν μέσα στις πρώτες μέρες μετά τον άνθρωπο, είναι πλέον υπόγεια ποτάμια. Οι δοκοί και οι αψίδες, που συγκρατούν τις οροφές των σηράγγων, είναι στα πρόθυρα τής κατάρρευσης.
Με τον καιρό, αν οι σήραγγες πλημμυρίσουν από νερό, οι κολόνες, που στηρίζουν τους θόλους τους, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και τους δρόμους από πάνω, θα διαβρωθούν και θα αρχίσει η κατάρρευση.
Πάνω από το έδαφος, η ζωή στην πόλη βρίθει και πάλι. Αναρριχητικά φυτά έχουν αναπτυχθεί πάνω στους εγκαταλειμμένους ουρανοξύστες και προσαρμόζονται, ώστε να τρέφονται από το νερό τής βροχής, που λιμνάζει στις ρωγμές και τα περβάζια. Τα αναρριχητικά αναπτύσσονται κι έχουν μικρά κλαδιά. Αναπτύσσονται έτσι, κάθετα οικοσυστήματα με έντομα, ποντίκια, φίδια και κάθε είδους πλάσματα. Εκεί φωλιάζουν τώρα πουλιά και αρπακτικά, που τα κυνηγούν.
Καθώς τα έντομα κι άλλα μικρά ζώα εγκαθίστανται σ΄αυτά τα κάθετα οικοσυστήματα, οι γάτες κάνουν την εμφάνισή τους. Αμέσως μετά την εξαφάνιση των ανθρώπων, τα αιλουροειδή αντικατέστησαν την τροφή, που τους παρείχαν οι άνθρωποι, με ποντίκια τού αγρού και μικρά πουλιά. Το κυνήγι εκεί έξω ήταν δύσκολη δουλειά, αλλά εδώ πάνω βρίσκουν έυκολα τη λεία τους. Τώρα, ζουν όλη τους τη ζωή ψηλά, πάνω από την πόλη βρίσκοντας ό,τι χρειάζεται για να επιβιώσουν χωρίς να χρειάζεται να πατούν ποτέ στο έδαφος. Είναι οι βασιλιάδες μιας νέας τροφικής αλυσίδας σε μεγάλα ύψη με θέα εκατομμυρίων δολλαρίων σε ένα αλλόκοτα αλλαγμένο τοπίο τής πόλης.
Εν τω μεταξύ, οι σκύλοι έχουν επιστρέψει σε συμπεριφορές των προγόνων τους. Κάποιοι έχουν αναμιχθεί με λύκους και πλέον περιφέρονται σε αγέλες, για να μπορούν να σκοτώνουν μεγαλύτερα θηράματα.
Τα σκυλιά μας, φαίνονται ήρεμα μέσα στο σαλόνι μας, αλλά έχουν το ένστικτο, για να επιβιώσουν. Θα έκαναν ό,τι χρειαζόταν, για να κυνηγήσουν και να ζήσουν.
150 χρόνια μετά τον άνθρωπο, οι ωκεανοί σφύζουν από ζωή. Τα θαλάσσια είδη έχουν καλωσορίσει την εξαφάνιση τής ανθρωπότητας. Πάντα φερόμασταν στους ωκεανούς με παράδοξο τρόπο. Τους αντιμετωπίζαμε ταυτόχρονα ως πηγή τροφής και ως τουαλέτα. Με το χρόνο, η ικανότητά μας για καταστροφή όλο και μεγάλωνε. Χωρίς ανθρώπους να ψαρεύουν και να μολύνουν τη θάλασσα, ο δρόμος έχει ανοίξει γι΄αυτή την εκπληκτική ανάκαμψη.
200 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Από τη Νέα Υόρκη στο Chicago, το Seattle και το Παρίσι τα σιδερένια και ατσάλινα ορόσημά μας, είναι στα πρόθυρα τής κατάρρευσης.
Αν και άντεξε περισσότερο από τις κρεμαστές γέφυρες, ο πύργος τού Άιφελ δεν είναι άτρωτος. Την εποχή των ανθρώπων, η σιδερένια υπερκατασκευή έπρεπε να βάφεται κάθε επτά χρόνια, για να προστατεύεται από τη διάβρωση.
Όταν εξαφανίστηκαν οι άνθρωποι, το επίπεδο τής θάλασσας είχε αρχίσει ήδη να ανεβαίνει. Στο Manhattan, με το πέρασμα των αιώνων, το υγρό έδαφος γύρω από τα θεμέλια τού κτιρίου Empire State, έχει επιτρέψει στο κτίριο να γείρει. Όταν ένα κτίριο παρεκκλίνει από τον κάθετο άξονά του, η βαρύτητα αυξάνει τις πιέσεις στη βάση του. Δύσκολα θα δούμε ουρανοξύστη να πέφτει σαν δέντρο στο δάσος. Μα, όταν αρχίσει να γέρνει, η βαρύτητα θα κάνει το κτίριο να καταρρεύσει στην ίδια του τη βάση.
500 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Τα πρώτα 500 χρόνια μετά τον άνθρωπο υπήρξαν μια εποχή αποσύνθεσης και καταστροφής. Οι κατασκευές μας από τσιμέντο άντεξαν περισσότερο από όλα. Οι αρχαίοι εφηύραν την πρώτη μορφή τσιμέντου και κάποιες κατασκευές τους παρέμειναν ακέραιες για πάνω από 2.000 χρόνια. Αλλά το σύγχρονο τσιμέντο δεν είναι εξ ίσου ανθεκτικό. Έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα νερού, τοποθετείται πιο χαλαρά κι αυτό οδηγεί στη δημιουργία περισσότερων θυλάκων αέρα και ρωγμών.
Οι σύγχρονες κατασκευές από μπετόν έχουν άλλο ένα μοιραίο ελάττωμα. Κάτω από την επιφάνεια των κτιρίων από σκυρόδεμα υπάρχει ένα πλέγμα από ράβδους χάλυβα. Το τσιμέντο τις διατηρεί σε αλκαλικό περιβάλλον. Όταν η αλκαλικότητα αλλοιωθεί με το χρόνο, τότε ο χάλυβας θα αρχίσει να διαβρώνεται.
Καθώς οι χαλύβδινοι ράβδοι οπλισμού σκουριάζουν, ο όγκος τους τριπλασιάζεται πιέζοντας προς τα έξω και το σκυρόδεμα θρυμματίζεται. Μιλώντας γενικά, σε 50 χρόνια θα εμφανιστούν ρωγμές. Σε 100 χρόνια το τσιμέντο θα ξεφλουδίζει. Σε 500 χρόνια, τα κτίρια από σκυρόδεμα δεν θα υπάρχουν.
Όλοι μας ξέρουμε, ότι τα σώματά μας θα διαλυθούν κάποτε. Γιατί όχι και οι πόλεις μας;
1000 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Πριν από 1.000 χρόνια, στον πλανήτη Γη ζούσαν 6,5 δις άνθρωποι. Κατά τις αρχές τού 20ού αιώνα, πάνω από τους μισούς από αυτούς ζούσαν σε πόλεις. Τώρα, αυτές οι πόλεις δεν αναγνωρίζονται.
Θα υπάρχουν ελάχιστα ίχνη από κτίρια. Ελάχιστα ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας. Αυτό, που θα βλέπουμε, θα είναι μια ζούγκλα από φυτά.
Όλα μετέφεραν τα νερά τής βροχής στη θάλασσα. Τί γίνεται σήμερα; Η βροχή πέφτει, το χιόνι λειώνει, αλλά κυλά στους δρόμους και καταλήγει στις αποχετεύσεις. Χωρίς ανθρώπους κανείς δεν θα συντηρεί τους δρόμους. Θα αρχίσουν να διαλύονται. Τα δέντρα θα επιστρέψουν, η βλάστηση θα επιστρέψει. Στο τέλος, ο κύκλος τού νερού θα αποκατασταθεί.
Υπήρχαν πάνω από 40 ρυάκια στο νησί τού Manhattan. Εκεί, που είναι σήμερα το διοικητικό κέντρο τής Νέας Υόρκης με τα γνωστά από την τηλεόραση δικαστήρια, στην πλατεία Folley, πριν 400 χρόνια, ήταν η λίμνη Collect. Εκεί υπήρχε κι ένα ποταμάκι, που κατέληγε στον ποταμό Hanston. Ένα άλλο κατέληγε στον ποταμό East. Ήταν μια όμορφη λίμνη περικυκλωμένη από λόφους.
Τί θα γινόταν αν χάνονταν όλοι οι άνθρωποι; Τα κτίρια θα κατέρρεαν. Το έδαφος θα αναδιαμορφωνόταν. Θα άρχιζαν να φυτρώνουν δέντρα. Τα κτίρια θα γίνονταν οι νέοι λόφοι, το νέο αμφιθεατρικό τοπίο. Η φύση θα ανέκαμπτε και θα ξανάκανε το μέρος πράσινο, όπως πρέπει να είναι η Γη.
Η πόλη τής Νέας Υόρκης, όπως κι ο υπόλοιπος πλανήτης, έχει αλλάξει δραστικά. Οι άλλοτε θορυβώδεις πόλεις έχουν σιωπήσει από την βίαιη επίθεση τής φύσης.
10.000 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Έχουν περάσει 10.000 χρόνια χωρίς ανθρώπους. Είναι πιθανό, να εξαφανίστηκε η ανθρωπότητα και μετά από μόλις δέκα χιλιετηρίδες να μην έχει αφήσει κανένα ίχνος;
Οι επιστήμονες προέβλεψαν κάποτε, ότι η ιστορία και ο πολιτισμός μας θα συνέχιζαν να ζουν μέσω των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών μας, που θα συνέχιζαν την πορεία τους στο σύμπαν μέχρι το άπειρο, όπου ίσως θα συντονίζονταν με ένα νοήμον είδος σε κάποιο μακρυνό πλανήτη.
Κάποιο πιστεύουν, ότι υπάρχει ένα επεκτεινόμενο κέλυφος ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών προς το σύμπαν, που μεταφέρει την κουλτούρα μας. Δυστυχώς, πρόσφατοι υπολογισμοί τού SETI έδειξαν, ότι σε 1-2 έτη φωτός μετατρέπονται απλά σε θόρυβο.
Αν αυτό αληθεύει, τα σήματά μας δεν θα φτάσουν ούτε στο πλησιέτσερο αστέρι πέρα από τον Ήλιο.
Τί θα απομείνει λοιπόν, 10.000 χρόνια μετά τον άνθρωπο, για να πει την ιστορία των κάποτε μεγάλων πολιτισμών, που πέρασαν από τη Γη; Το σίδερο διαβρώνεται, το σκυρόδεμα θρυμματίζεται, το ξύλο και το χαρτί σαπίζουν.
Ωστόσο, κάποια από αυτά, που έκτισε ο άνθρωπος στη Γη, παραμένουν. Οι πιο κολοσσιαίες πέτρινες κατασκευές μας, όπως το μεγάλο Σινικό Τείχος, έχουν επηρεαστεί από το χρόνο, από τη διάβρωση, αλλά με τόσο αργούς ρυθμούς, που θα είναι αναγνωρίσιμες υπό κάποια μορφή για αιώνες.
Και ποιος ή τί θα είναι οι αντικαταστάτες μας; Ίσως οι χιμπαντζήδες καταφέρουν με κάποιο τρόπο να κάνουν το άλμα. Πρέπει να σκεφτούμε το εξής: Κάποιοι πιστεύουν, ότι η φύση μπορεί να κάνει τα ζώα να χρησιμοποιούν εργαλεία ή να ελέγχουν το περιβάλλον τους. Αλλά το να κοιτούν τον ουρανό και να φαντάζονται το σύμπαν, να αναλογίζονται για τα ίδια και το ρόλο τους στη Γη, ίσως είναι ένα καθαρά τυχαίο άλμα, που έκανε η ανθρωπότητα. Και τότε, δεν μπορούμε να μιλάμε για απόλυτη επαναφορά. Ο πλανήτης μπορεί να συνεχίσει, αλλά κανείς δεν θα μιλά γι΄αυτό. Κανείς δεν θα το σκέφτεται.
Αν τα 4,5 δις χρόνια ζωής τής Γης συμπτύσσονταν σε ένα 24ωρο, το πέρασμα 10.000 ετών θα ήταν ένα κλάσμα τού δευτερολέπτου. Ο χρόνος, που έχει περάσει ο άνθρωπος στη Γη ως τώρα, θα ισούταν με σχεδόν μισό λεπτό. Έτσι λοιπόν, σαν ένα εγκαταλειμμένο χωριό σε κοσμική κλιμακα, η Γη θα συνεχίσει να γυρίζει χωρίς εμάς. Υπήρχε ζωή πριν τον άνθρωπο. Θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά από αυτόν...
Σημείωση:
Το παραπάνω κείμενο βασίστηκε σε αποσπάσματα από το «Life after Peοple», ένα ντοκυμαντέρ τού Daνid de Vries, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2008 από το Ηistοry Channel. Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων και των ειδικών σχετικά με τις επιπτώσεις τυχόν ξαφνικής εξαφάνισης τού ανθρώπου από τη Γή, είναι βασισμένες σε ιστορικά και αποδεδειγμένα αποτελέσματα σε περιοχές, που για διάφορους λόγους έχουν ήδη εγκαταλειφθεί απο τον άνθρωπο. Οι φωτογραφίες από την Ελλάδα είναι τής «Ελεύθερης Έρευνας».
Ο χρόνος για τον άνθρωπο τελείωσε. Η κυριαρχία μας στον πλανήτη έλαβε τέλος. Καλωσήλθατε στη Γή. Ανθρώπινος πληθυσμός: Μηδέν.
1 μέρα μετά τον άνθρωπο
Ώρες μετά την εξαφάνισή μας, τα φώτα αρχίζουν να σβήνουν σε όλο τον κόσμο. Στις Η.Π.Α., πάνω από το 70% τής ενέργειας παράγεται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Τα εργοστάσια θα συνεχίσουν να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια μέχρι να εξαντληθούν τα καύσιμα. Αν κανείς δεν τα αναπληρώσει, τότε σύντομα τα φώτα θα σβήσουν στις πόλεις όλου τού κόσμου.
Τα πυρηνικά εργοστάσια είναι απίθανο να καταστραφούν. Ο μέσος πυρηνικός αντιδραστήρας έχει αρκετά καύσιμα, για να συνεχίσει να λειτουργεί για δυο χρόνια, αλλά χωρίς ανθρώπους να καταναλώνουν την ενέργεια, που παράγεται από το εργοστάσιο, οι αντιδραστήρες θα μπουν αυτόματα σε κατάσταση ασφαλούς λειτουργίας σε διάστημα δυο μόλις ημερών.
Ακόμα και η αιολική ενέργεια δεν θα διαρκέσει για πάντα. Οι τουρμπίνες στηρίζονται σε τριβείς, που πρέπει να λιπαίνονται, για να λειτουργούν. Αν δεν υπάρχει κανείς για να συντηρεί τις τουρμπίνες, δεν παράγεται ηλεκτρική ενέργεια.
Καθώς τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας απενεργοποιούνται, η έλλειψη ενέργειας στα δίκτυα οδηγεί σε μια αλληλουχία κατάρρευσης σε όλο τον κόσμο. Μετά από λίγες εβδομάδες, ο πλανήτης βυθίζεται σε βαθύ σκοτάδι, κάτι, που δεν είχε συμβεί από τότε, που οι πρώτοι άνθρωποι συγκεντρώνονταν γύρω από τις φωτιές των καταυλισμών τους.
Η τελευταία λάμψη τεχνητού φωτός στη Γη ίσως θα είναι ορατή στις νοτιοδυτικές Η.Π.Α.. Εδώ, το τεράστιο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο τού φράγματος Hoover, δεν φαίνεται να προσέχει την απουσία των ανθρώπων. Η πηγή καυσίμων του είναι κυριολεκτικά ατελείωτη. Είναι το νερό. Όσο υπάρχει νερό στον ταμιευτήρα, το εργοστάσιο θα λειτουργεί αν όλα λειτουργούν κανονικά. Αυτό θα ισχύει για αρκετές εβδομάδες, αρκετούς μήνες, ακόμα και για μερικά χρόνια.
Το τεράστιο φράγμα Hoover σε μια ζωή μετά τον άνθρωπο θα είναι ίσως από τα τελευταία εργοστάσια, που θα λειτουργούν. |  |
Καθώς η ηλεκτρική ενέργεια ανά τον κόσμο εξαντλείται, σύντομα αρχίζουν να τίθενται εκτός λειτουργίας και άλλα συστήματα. Κάτω από κάθε μεγάλη πόλη υπάρχουν δίκτυα υπόγειων τούνελ. Χρησιμεύουν για αποστράγγιση ή για να περνούν καλώδια. Στις μεγάλες πόλεις χρησιμοποιούνται για μεταφορές. Πολλά τούνελ είναι χαμηλότερα από τον υδροφόρο ορίζοντα. Για να διατηρούνται στεγνά χρειάζεται ένα σύστημα αντλιών, που ενεργοποιείται, όταν πρέπει.
Στα βάθη τού Μετρό τής πόλης τής Νέας Υόρκης πάνω από επτακόσιες αντλίες αγωνίζονται διαρκώς να κρατήσουν μακρυά την πλημμύρα των υπόγειων υδάτων, των οποίων ο μέσος όγκος είναι 49 εκατ. λίτρα την ημέρα. Αν δεν υπάρχουν άνθρωποι κανείς δεν ανοίγει τις αντλίες, οπότε το αργότερο σε 36 ώρες τα τούνελ θα έχουν πλημμυρίσει.
10 μέρες μετά τον άνθρωπο
Πάνω στην επιφάνεια τού εδάφους τα τρόφιμα σαπίζουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Τα ψυγεία στα σπίτια είναι απλά ντουλάπια, στα οποία αποσυντίθεται φαγητό, αλλά το λειωμένο νερό από τα ψυγεία, που ξεπαγώνουν, ίσως αποτελέσει την προσωρινή σωτηρία για κάποια από τα κατοικίδια, που αφήσαμε πίσω μας.
Ποιά θα είναι η μοίρα των κατοικίδιων ζώων μας, όταν δεν θα υπάρχουν πλέον άνθρωποι, για να τα φροντίζουν; Στην αρχή θα έχουμε μαζικούς θανάτους σκύλων, μόλις εξαφανιστούν οι άνθρωποι, που δεν θα παράγουν σκουπίδια ή την τροφή, με την οποία τα σκυλιά τρέφονται. Δεν μπορούν να ανοίξουν κονσέρβες ούτε το ψυγείο. Πρέπει να βγουν από το σπίτι. Ο σκύλος τής οικογένειας πρέπει να βγει από το σπίτι, αλλιώς θα πεθάνει εκεί μέσα. Πρέπει να βγει για να βρει τροφή. Αρχικά, θα βγουν από τα παράθυρα και θα βρεθούν στο νέο τοπίο. Το πρώτο, που θα κάνουν, είναι να τραφούν με νεκρά πράγματα.
Υπολογίζεται, ότι στον κόσμο υπάρχουν 400 εκατομμύρια σκυλιά από 300 διαφορετικές ράτσες. Όμως, ελάχιστα από αυτά θα μπορέσουν να επιβιώσουν σε ένα κόσμο χωρίς ανθρώπους. Τα μικρότερα σκυλιά πιθανόν δεν θα επιβιώσουν περισσότερο από μια βδομάδα χωρίς εμάς. Πιθανότατα δεν υπάρχει θέση στον κόσμο για τα μικρά σκυλιά.
Τα σκυλιά είναι πολύ ανταγωνιστικά. Οι λύκοι εκτοπίζουν τα κογιότ, τα οποία εκτοπίζουν τις αλεπούδες. Θα υπάρξει κάποια κυριαρχία μεταξύ των κατοικίδιων σκυλιών. Για την ακρίβεια, πολλά από τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά, που τα σκυλιά έχουν αποκτήσει μέσω εκτροφής στο πέρασμα τού χρόνου, θα αποτελέσουν τώρα μεγάλο μειονέκτημα στη μάχη για επιβίωση.
 | Σκυλιά με κοντά πόδια, με κοντό ή μακρύ ρύγχος είναι όλα καταδικασμένα. Δεν μπορούν να κινηθούν καλά, να ψάξουν και να εξερευνήσουν. |
Ο σκύλος, που βρίσκεται στη μέση κατάσταση έχει τις καλύτερες πιθανότητες. Νομίζω, ότι τελικά θα επιβιώσουν, αλλά δεν θα είναι ευχάριστο. Καθώς τα σκυλιά, που επιβίωσαν, αγωνίζονται να βρουν το νέο τους ρόλο στον κόσμο, κάποιοι άλλοι αρχίζουν επίσης να παρατηρούν την απουσία μας. Τα πανταχού παρόντα μικρά ζώα, οι αρουραίοι και τα ποντίκια, που θα περίμενε κάποιος, ότι θα μπορούσαν να επιβιώσουν χωρίς εμάς, μάς ξαφνιάζουν για το πόσο εξαρτώνται από τα δικά μας αποθέματα τροφής.
Οι αρουραίοι και τα ποντίκια ονομάζονται ομοτράπεζα τρωκτικά. Αυτό σημαίνει, ότι κυριολεκτικά μοιράζονται το τραπέζι μας. Εξαρτώνται πολύ από τον άνθρωπο και δεν θα ωφεληθούν από την απουσία μας.
Τις πρώτες εβδομάδες τής απουσίας τού ανθρώπου, θα λεηλατήσουν τα ντουλάπια στα σπίτια και τα ράφια στα καταστήματα τροφίμων. Αφού φάνε τα αποθέματα τροφής, θα προσπαθήσουν να επιβιώσουν τρώγοντας πράγματα, όπως χαρτόνι, ύφασμα ή κόλλα. Αν φεύγαμε, θα έπρεπε να βγάλουν «τίμια» το ψωμί τους. Αυτό θα σήμαινε, να επιστρέψουν στην άγρια φύση και να ανταγωνιστούν για τους διαθέσιμους πόρους. Τελικά, τα τρωκτικά θα εγκαταλείψουν τα σπίτια και τα κτίρια, κάτι, που θα τα κάνει εύκολο στόχο για τα αρπακτικά. Αν και τα τρωκτικά πιθανότατα θα επιβιώσουν στο μέλλον, οι αριθμοί τους θα μειωθούν κατά πολύ.
Μέση: Η εγκαταλειμμένη παληά σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών-Θεσσαλονίκης στο ύψος τού Πλαταμώνα.
Δεξιά: Εγκαταλειμμένη σιδηροδρομική γραμμή στο Λουτράκι.
6 μήνες μετά τον άνθρωπο
Μετά από έξη μήνες σε ένα κόσμο χωρίς ανθρώπους, οι αστικές περιοχές αρχίζουν ήδη να παρουσιάζουν όψεις άγριας φύσης. Τα αρπακτικά θα επέστρεφαν πολύ γρήγορα εν απουσία μας. Τα περιορίζουμε δημιουργώντας μή ευνοϊκές συνθήκες για αυτά ή εσκεμμένα τα απομακρύνουμε και τα καταστρέφουμε.
Μικρότερα αρπακτικά, όπως τα κογιότ και οι αγριόγατες επιβίωναν πάντα στο περιθώριο των ανθρώπινων πληθυσμών. Αυτά θα εποικίσουν πρώτα τις εγκαταλειμμένες γειτονιές μας. Τα μεγαλύτερα σαρκοβόρα θα χρειαστεί να περιμένουν κι άλλο έως ότου το νέο περιβάλλον θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τους, αλλά σύντομα θα κυνηγούν κι αυτά στα μέρη, όπου κάποτε ήταν οι κήποι μας.
Μερικούς μήνες μετά τον άνθρωπο, τα φυτά έχουν αρχίσει να καλύπτουν
μέρος των κτιρίων και των άλλων κατασκευών.
μέρος των κτιρίων και των άλλων κατασκευών.
1 χρόνο μετά τον άνθρωπο
Έχει περάσει ένας χρόνος χωρίς ανθρώπους. Οι κωμοπόλεις και οι πόλεις είναι ακόμα αναγνωρίσιμες, αλλά η φύση αρχίζει να διεκδικεί ξανά το έδαφος, που κάποτε τής ανήκε.
Μια από τις πρώτες συνέπειες τής απουσίας των ανθρώπων θα ήταν η αλλαγή υδατοστεγών επιφανειών, πάρκιν, δρόμων, σε μέρη, που θα ευνοούσαν και τελικά θα είχαν άφθονη βλάστηση. Όπου υπάρχει ημιοφάνεια, θα υπάρξει ανάπτυξη φυτών. Σπόροι θα χωθούν στις χαραμάδες και θα αρχίσουν να φυτρώνουν. Τα φυτά είναι υπέροχα από αυτή την άποψη. Μπορούν να καταστρέψουν πράγματα μέσα σε λίγα μόνο χρόνια.
Οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι αρχίζουν να πρασινίζουν,
καθώς καταλαμβάνονται από φυτά και θάμνους.
καθώς καταλαμβάνονται από φυτά και θάμνους.
Χωρίς κανέναν να τα απομακρύνει αγριόχορτα, όπως τα αγριοράδικα εισχωρούν σε κάθε ρωγμή τού οδοστρώματος. Καθώς τα χόρτα αυτά πεθαίνουν, τα απομεινάρια τους συνδυάζονται με τα βρύα και τις λειχήνες, που απλώνονται παντού και δημιουργούν ένα νέο στρώμα εδάφους. Αυτό το αμμώδες χώμα είναι φτωχό σε θρεπτικά συστατικά. Στην αρχή ευδοκιμούν φυτά, τα οποία μπορούν να απορροφήσουν άζωτο από τον αέρα, όπως το τριφύλλι. Οι πρώην περιποιημένες αυλές μετατρέπονται σε αγρούς, όπου ελάφια ψάχνουν την τροφή τους.
Τα άγρια ζώα αρχίζουν να βρίσκουν το δρόμο προς τις εγκαταλειμμένες πόλεις. |  |
 | Η υποτιθέμενη κυριαρχία τού ανθρώπου στη φύση αποδείχτηκε σχετικά ισχνή. Τα σημάδια για το πόσο τρωτοί είμαστε, υπήρχαν πάντα. Οι ρίζες απλώνουν και με τη δύναμη που ασκούν, πιέζουν κονίαμα και πέτρες θρυμματίζοντας την πρόσοψη. Αν συμβεί σε μεγάλη έκταση, προκαλεί πολύ μεγάλη ζημιά. |
Η φύση αντεπιτίθεται. Για να τιθασευτεί η ορμή τού ποταμιού στο φράγμα Hoover, χρειάστηκαν 21.000 άνθρωποι και πέντε χρόνια σκληρής δουλειάς, όμως, ένα χρόνο μετά τους ανθρώπους, οι 17 τεράστιες και φαινομενικά άφθαρτες γεννήτριές του, πρόκειται να νικηθούν από έναν οργανισμό σε μέγεθος ανθρώπινου νυχιού. Η λίμνη πάνω από το φράγμα είναι γεμάτη από ένα επιθετικό είδος οστρακόδερμου, τού μυδιού Quagga. Αυτός ο κρυφός εισβολέας προέρχεται από την ανατολική Ευρώπη. Στη βόρεια Αμερική δεν έχει φυσικούς εχθρούς εκτός από τους ανθρώπους, που τον απομακρύνουν ξύνοντας τα πλέγματα και τους σωλήνες, όπου εγκαθίσταται.
Τα μύδια κολλούν στο εσωτερικό των σωλήνων και πολλαπλασιάζονται ταχύτατα. Εποικούν και αυξάνονται γρήγορα. Αναπτύσσονται σε στρώματα και τελικά μπλοκάρουν τελείως τη διάμετρο τού σωλήνα. Οι μικροί σωλήνες, που μεταφέρουν το νερό, που ψύχει τις γεννήτριες τού φράγματος Hoover, αποτελούν τέλειο περιβάλλον για αυτά τα πλάσματα. Χωρίς ανθρώπους να τα απομακρύνουν, μπορούν να εξαπλωθούν γρήγορα. Τα μύδια μπλοκάρουν τις σωλήνες, που μεταφέρουν κρύο νερό και οι γεννήτριες δεν θα μπορούν πλέον να ψυχθούν. Θα ενεργοποιηθεί ο συναγερμός υψηλής θερμοκρασίας και το σύστημα θα κλείσει αυτόματα τη γεννήτρια. Αυτό θα συμβεί σε όλες τις γεννήτριες τού φράγματος και τελικά όλο το εργοστάσιο θα τεθεί εκτός λειτουργίας.
Στο Las Vegas οι τελευταίες αναλαμπές τεχνητού φωτισμού στη Γη παραδίδουν τη νύχτα στην αρχέγονη σκοτεινιά της. Με τις γεννήτριες εκτός λειτουργίας δεν περνά πλέον καθόλου νερό από το φράγμα Hoover. Ο ποταμός Colorado αρχίζει να ξεραίνεται. Στην άλλη πλευρά τού φράγματος, το νερό δεν έχει πού να πάει και η στάθμη τής λίμνης αρχίζει να ανεβαίνει. Το νερό θα μαζεύεται στη λίμνη και τελικά θα ξεχειλίσει στα πλάγια τού φράγματος.
Η ξηρή βλάστηση προκαλεί μεγάλες πυρκαϊές. Χωρίς ανθρώπους να τις σβήσουν οι φλόγες εξαπλώνονται παντού. |  |
Εκτός ελέγχου τα ισχυρότερα στοιχεία τής φύσης επανακτούν την κυριαρχία τους επάνω στη Γη. Οι μεγάλες πυρκαϊές, που προκαλούνται από τις αστραπές και που κάποτε οι άνθρωποι τις πολεμούσαν, τώρα μαίνονται ανεξέλεκτες. Πόλεις και γειτονιές γεμάτες εγκαταλειμμένα κτίρια, άγρια χόρτα και σκουπίδια, γίνονται πρώτης τάξης καύσιμο για τις φλόγες. Το Chicago καίγεται. Τα επιβλητικά ξύλινα βικτωριανά κτίρια τού San Francisco χρησιμεύουν πλέον μόνο για προσάναμμα.
 | Όπως και στα χρόνια των αρχαίων, η Ρώμη καίγεται ξανά. |
Καθώς τα κτίρια καίγονται, η απανθρακωμένη ξυλεία απελευθερώνει στο έδαφος θρεπτικά συστατικά παρέχοντας το επόμενο κύμα βλάστησης στο άζωτο, που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξή τους.
5 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Πέντε χρόνια μετά τον άνθρωπο, η επέλαση τής φύσης δεν γνωρίζει όρια.
Οι δρόμοι ανά τον κόσμο εξαφανίζονται κάτω από ένα πράσινο χαλί.
Οι πύλες τού ανακτόρου τού Βuckingham στο Λονδίνο παραβιάζονται εύκολα από αναρρηχητικά φυτά και βρύα. Στη Μόσχα, η Κόκκινη Πλατεία γίνεται πολύ... πράσινη. Ρεαλιστικά, η φύση θα διεκδικήσει τη Γη πολύ γρήγορα. Η κυριαρχία τού ανθρώπου επί τής φύσης υπήρξε ανέκαθεν μια ψευδαίσθηση.
Όταν τον 15ο αιώνα η πόλη Angkor τής Καμπότζης και τα συμπλέγματα των ναών της εγκαταλείφθηκαν, τα δέντρα τής ζούγκλας αναπτύχθηκαν χωρίς διάκριση πάνω στις πέτρινες κατασκευές αγκαλιάζοντάς τες με τις ρίζες τους. |  |
Τώρα, χωρίς τις στρατιές των κηπουρών και των συντηρητών, οι σύγχρονες πόλεις είναι στο έλεος τής εκδίκησης τής φύσης. Στο Central Park τής Νέας Υόρκης, οι μεγάλες πρασιές αφρόντιστες πλέον, είναι γεμάτες δενδρύλλια. Η πενταετής απουσία των ανθρώπων έχει κάνει το πάρκο να θυμίζει δάσος. Τα ζώα και τα φυτά, που ζουν εκεί, θα πολλαπλασιαστούν και θ’ αρχίσουν να εξαπλώνονται στην πόλη. Ακριβώς το ίδιο θα συμβεί και στην Washington.
 | Η βλάστηση έχει καταπιεί τα μεγάλα μνημεία τής πόλης Washington. Σε αυτό, που κάποτε ήταν το εθνικό πάρκο Mall, αντηχούν τώρα οι ήχοι τής ζούγκλας. |
Ανάλογα με το αν θα μπορέσουν να βγουν τα άγρια ζώα των ζωολογικών κήπων από τα κλουβιά τους, η κατάσταση θα αλλάξει δραματικά, γιατί θα υπάρχουν λιοντάρια, τίγρεις, που θα είναι απόλυτα σε θέση να επιβιώσουν μετά τον άνθρωπο.
5 χρόνια μετά τον άνθρωπο, ο κισσός με άλλα φυτά και θάμνους έχουν καλύψει πλήρως διάφορα στάδια στον κόσμο. |  |
 | 15 χρόνια μετά τον άνθρωπο: Τα σκοινιά, που κρατούσαν δεμένο το πλοίο S.S. Missouri στην αποβάθρα, υποκύπτουν στη διάβρωση και τη φθορά. Το αεροπλανοφόρο αρχίζει να επιπλέει σκουριασμένο και ελεύθερο στη θάλασσα. |
20 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Έχουν περάσει είκοσι χρόνια ζωής χωρίς ανθρώπους. Χωρίς ανθρώπους να περνούν φρέσκια μπογιά και να κλείνουν τις χαραμάδες, ακόμα και τα τσιμεντένια κτίρια αρχίζουν ήδη να καταρρέουν. Η έλλειψη συντήρησης μετατρέπει τις πόλεις σε απόκοσμες πόλεις - φαντάσματα. Τα ζώα, που απέφευγαν τα κέντρα, όπου κατοικούσαν οι άνθρωποι, επιστρέφουν για να φτιάξουν τα νέα τους σπίτια ανάμεσα στους τοίχους, που αποσυντίθενται. Το ξέρουμε, γιατί υπάρχει κάποιο μέρος στον κόσμο, όπου αυτό έχει ήδη συμβεί.
Πρόκειται για το Prypiat στην Ουκρανία. Κάποτε, ήταν η πιο σύγχρονη πόλη τής πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Εδώ και είκοσι χρόνια, η πόλη είναι εγκαταλειμμένη. Μάς δίνει μια εικόνα τού τί θα συνέβαινε αν απομακρύνονταν οι άνθρωποι από ένα μέρος με πολιτισμό. Όταν το Prypiat εκεννώθηκε μετά την πυρηνική καταστροφή τού Τσέρνομπιλ, μέσα σε μια νύκτα μετατράπηκε από μια πόλη 50.000 ατόμων σε πόλη φάντασμα.
Η βλάστηση δημιουργεί ρωγμές στους τοίχους, καθώς σκαρφαλώνει στα κτίρια. Ένα λούνα πάρκ, που είχε προγραμματιστεί να ανοίξει τέσσερις ημέρες μετά την ημερομηνία τού ατυχήματος, παραμένει αχρησιμοποίητο. Η ρόδα, αντί να μαζεύει κόσμο μαζεύει σκουριά. Τα αυτοκινητάκια σαπίζουν ακίνητα. Το Prypiat μάς έχει δώσει μια επληκτική και σπάνια ευκαιρία να δούμε τί συμβαίνει σε μια πόλη κτισμένη από ανθρώπους, όταν οι άνθρωποι εξαφανίζονται. Είκοσι χρόνια μετά οι δυνάμεις τής φύσης έχουν καταστρέψει τα κτίρια.
Έχουν περάσει μόνο 20 χρόνια.
Φαντάζεστε πώς θα είναι το μέρος μετά από 200 χρόνια;
Φαντάζεστε πώς θα είναι το μέρος μετά από 200 χρόνια;
Ούτε το σοβιετικό σκυρόδεμα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους παγωμένους ουκρανικούς χειμώνες. Καθώς η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το μηδέν, το νερό, που έχει μαζευτεί στις ρωγμές διογκώνεται και ασκεί πίεση, που σκίζει το σκυρόδεμα. Η βλάστηση αναπτύσσεται ανεξέλεκτα. Οι ρίζες απλώνονται ανάμεσα στα θεμέλια και τις σκάλες, απορροφούν την υγρασία, που τους επιτρέπει να απλώνονται και να αναπτύσσονται. Με το πέρασμα τού χρόνου σπρώχνουν σιγά-σιγά το σκυρόδεμα σα μικροί υδραυλικοί γρύλοι.
Μετά το ατύχημα, οι επιστήμονες ανέμεναν τα χειρότερα για την άγρια φύση τής περιοχής. Τα περισσότερα δέντρα σε έκταση 4 τετρ. χιλ. γύρω από το πυρηνικό εργοστάσιο πέθαναν από την ακτινοβολία. Πέθαναν και πολλά ζώα, αλλά το απίστευτο είναι, ότι η απουσία των ανθρώπων για είκοσι χρόνια κάλυψε την αρχική ζημιά, που προκλήθηκε από τον πυρηνικό εφιάλτη.
Το γήπεδο τής Prypiat εξελίσσεται, όπως θα περίμενε κάποιος κι επιστρέφει στην κατάσταση, που ήταν πριν εκατοντάδες χρόνια: ένα δάσος φυλλοβόλων δέντρων. |  |
Η όλη υπόθεση έχει μια ενθαρρυντική πλευρά. Η ζωή είναι πολύ ανθεκτικότερη απ΄ό,τι πιστεύαμε. Αν ο άνθρωπος εξαφανιστεί, η ζωή θα συνεχίσει να ευημερεί.
25 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Έχουν περάσει 25 χρόνια χωρίς ανθρώπους. Στην εξοχή, η φύση αρχίζει να σβήνει κάθε στοιχείο τής ύπαρξης των ανθρώπων. Στα προάστια, αγέλες από άγρια σκυλιά περιπλανώνται στις υπό αποσύνθεση γειτονιές ψάχνοντας το επόμενο γεύμα τους. Σε κάποιες από τις μεγαλουπόλεις τού κόσμου γίνται όλο και δυσκολότερο να βρει κάποιος στέρεο έδαφος.
Την εποχή των ανθρώπων, το Λονδίνο προστατευόταν από τις παλίρροιες με δέκα κινητές πύλες από χάλυβα, που υψώνονταν κατά τη διάρκεια καταιγίδων, για να αποκόψουν τον ποταμό Τάμεση από τη Βόρεια Θάλασσα. Χωρίς ανθρώπους να ενεργοποιούν το φράγμα, το Λονδίνο είναι ανυπεράσπιστο.
Το Άμστερνταμ, μια ακόμα πόλη, που βρίσκεται χαμηλότερα από τη στάθμη τής θάλασσας, έχει την ίδια μοίρα.
Σε έναν ουρανοξύστη τής Νέας Υόρκης κάποια παράθυρα έχουν ήδη ραγίσει και πέσει από τα πλαίσιά τους. Πολλά περισσότερα είναι στα όρια τής καταστροφής. Μετά από 25 χρόνια έκθεσης σε υγρασία και ζέστη χωρίς συντήρηση, οι υπό κανονικές συνθήκες εύκαμπτες μονώσεις των παραθύρων έχουν σκληρύνει αφήνοντας το κρύσταλλο να ακουμπά στο πλαίσιο. Καθώς το μεταλλικό πλαίσιο διαστέλλεται και συστέλλεται με τις αλλαγές τής θερμοκρασίας, προκαλεί πιέσεις στο γυαλί, το οποίο σπάει και πέφτει στο πεζοδρόμια.
 | Αφού πέσουν κάποια παράθυρα από ένα τέτοιο κτίριο, τότε, η πίεση τού αέρα θα φέρει δραματικές αλλαγές. Το ίδιο και η εξωτερική πίεση, καθώς και η υποπίεση. Αυτό χειροτερεύει το πρόβλημα και ρίχνει περισσότερα τζάμια. |
Μέσα από τις τρύπες που χάσκουν, το κτίριο γεμίζει με πράγματα, που παρέσυρε ο αέρας. Ξεσπάει μια καλοκαιρινή καταιγίδα. Στην κορυφή τού κτιρίου, το χάλκινο αλεξικέραυνο, που κάποτε προστάτευε χιλιάδες εργαζόμενους στα γραφεία, έχει πλέον διαβρωθεί και είναι άχρηστο. Ένας κεραυνός μετατρέπει τον ουρανοξύστη σε πύρινο εφιάλτη.
Το άδειο κτίριο είναι το τέλειο σπίτι για κάποιους αναπάντεχους επιζώντες. Αν και τα περιστέρια κάποτε βασίζονταν στην ελεημοσύνη των ανθρώπων, τα έχουν καταφέρει μια χαρά σ΄αυτά τα 25 χρόνια, που ζουν χωρίς εμάς.
 | Τα περιστέρια ξέρουν να επιβιώνουν. Μπορούν να ζουν στην άγρια φύση κι είναι κάτι, που ακόμα κάνουν. Σε μια εποχή χωρίς ανθρώπους, αλλά που θα υπάρχουν κτίρια, θα τα κατάφερναν πολύ καλά, γιατί θα τα χρησιμοποι- ούσαν σαν τεχνητές βουνοπλαγιές, το φυσικό τους περιβάλλον. |
Όπως συμβαίνει με τα περιστέρια, η εξαφάνιση των ανθρώπων ανάγκασε και τις ταπεινές κατσαρίδες να αλλάξουν συνήθειες. Αφού φάνε τα όσα θα αφήσουμε πίσω μας, όταν εξαφανιστούμε, θα μάς θρηνήσουν. Θα λυπηθούν. Αλλά το πένθος δεν θα κρατήσει για πολύ. Αν και οι κατσαρίδες ευημερούσαν τρώγοντας τα αποφάγια μας, μπορούν επίσης να φάνε βιβλιοδεσίες, χαρτόνια κι οποιαδήποτε σαπισμένη οργανική ύλη, όπως νεκρά φύλλα και ρίζες. Αν και το φαγητό δεν αποτελεί πρόβλημα, οι κατσαρίδες χρειάζονται ζέστη, το είδος τής τεχνητής ζέστης, που τους παρείχαν οι άνθρωποι. Οι κατσαρίδες αρχικά ήταν τροπικό είδος και κάποιοι ειδικοί λένε, ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν το χειμώνα σε ψυχρότερες πόλεις, αλλά είναι δύσκολο να στοιχηματίσεις ενάντια σε ένα πλάμα, που έχει δει την εμφάνιση και την εξαφάνιση των δεινοσαύρων.
Ο πρώτος χειμώνας μετά τους ανθρώπους έφερε το θάνατο κάποιων κατσαρίδων, αλλά οι περισσότερες μετακινήθηκαν κάτω από το έδαφος αναζητώντας ζεστασιά μέχρι να επανέλθουν ηπιότερες θερμοκρασίες. Σε ένα εγκαταλειμμένο κέντρο πόλης χωρίς εντομοκτόνα, που έχει γεμίσει βλάστηση και με ανερχόμενο υδροφόρο ορίζοντα, αυτή η πρώην μάστιγα απολαμβάνει πλέον μια χρυσή εποχή.
Οι κατσαρίδες αποτελούσαν απλή ενόχληση για τον άνθρωπο, αλλά οι λύκοι έφερναν τον τρόμο. Οι άνθρωποι τους κυνηγούσαν ανελέητα. Όταν οι πρώτοι ευρωπαίοι άποικοι έφτασαν στις σημερινές Η.Π.Α., πιστεύουμε, ότι στην ύπαιθρο υπήρχαν σχεδόν μισό εκατομμύριο λύκοι. Ως τον 20ό αιώνα, αυτά τα αρπακτικά είχαν σχεδόν εξαφανιστεί σε όλες τις Η.Π.Α. εκτός από την Αλάσκα. Τώρα, χωρίς ανθρώπους να τους πολεμούν οι λύκοι εξαπλασιάζονται κάθε χρόνο. Μέσα σε 25 χρόνια από την εξαφάνισή μας, θα μπορούσαν να υπάρχουν ξανά μισό εκατομμύριο λύκοι στην ύπαιθρο των Η.Π.Α.. Θα έφταναν ως το Manhattan ή το Chicago; Μόλις φτάσουν εκεί τα ελάφια, οι λύκοι θα τα ακολουθήσουν.
40 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Ενώ οι πόλεις από ατσάλι και τσιμέντο στέκονται ακόμα στο ύψος τους, τα προάστια δέχονται επίθεση. Σχεδόν το 90% των σπιτιών στις Η.Π.Α. έχουν ξύλινο σκελετό. Κάποια από αυτά κάηκαν. Άλλα καταβροχθίζονται. Χωρίς μπογιά και συντηρητικά η ξυλεία των σπιτιών είναι απροστάτευτη απέναντι στους τερμίτες. Οι τερμίτες τρέφονται με κυτταρίνη, τη βασική ουσία, από την οποία αποτελείται το ξύλο. Η όρεξή τους είναι ανελέητη. Κάποιες αποικίες μπορούν να φάνε μέχρι και 450 κιλά ξύλο ανά έτος.
Στην καταστροφική τους προέλαση οι τερμίτες δεν δουλεύουν μόνοι. Η γνωστή μας σήψη θα προκύψει, όταν το ξύλο εκτεθεί στον καιρό. Αυτή η σήψη είναι πιο περίπλοκη διαδικασία. Το ξύλο δέχεται επίθεση από μικρόβια, που απελευθερώνουν διοξείδιο τού άνθρακα και μεθάνιο. Αν οι άνθρωποι έφευγαν, μέσα σε λίγες δεκαετίες τα περισσότερα κτίσματα με ξύλο θα άρχιζαν να σαπίζουν.
| Αντιμέτωποι με τη διπλή επίθεση των τερμιτών και τής μούχλας, τα δοκάρια, που στηρίζουν τη στέγη, υποχωρούν. Το όριο ανάμεσα στο εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον, που κάποτε ήταν τόσο σημαντικό για τους ανθρώπους, που αποκαλούσαν αυτό το κτίριο σπίτι τους, σβήνεται για πάντα. |  |
Τα κτίρια, που είναι εξ ολοκλήρου φτιαγμένα από πέτρα ή τούβλο θα αντέξουν πολύ περισσότερο απ΄ο,τιδήποτε είναι φτιαγμένο από ξύλο. Αλλά κι αυτά θα καταρρεύσουν λόγω χημικής και φυσικής φθοράς. Τελικά, οι τοίχοι θα πέσουν και δε θα μείνει τίποτα. Τώρα, η φύση θα δράσει γρήγορα και θα καταπιεί αυτά τα ερείπια. Το πόσο γρήγορα θα καταρρεύσουν εξαρτάται από το περιβάλλον, όπου βρίσκονται.
Με τις κατάλληλες συνθήκες και με συντήρηση από τον άνθρωπο, οι πέτρινες κατασκευές μπορεί ν΄αντέξουν για χιλιάδες χρόνια. Σε κάποια μέρη τής Ευρώπης χρησιμοποιούνται ακόμα κάποια αρχαία ρωμαϊκά υδραγωγεία, αλλά χωρίς συντήρηση η πέτρα μπορεί να γίνει το θύμα ενός εξαιρετικά αθέατου εχθρού.
Από τους μεγάλους εχθρούς τής πέτρας είναι τα άλατα. Οι άνθρωποι παρατήρησαν πριν χιλιάδες χρόνια, τη φθορά, που προκαλούσαν τα άλατα στις πυραμίδες. Υπάρχουν πολλοί τρόποι, για να εισχωρήσουν τα άλατα σε πέτρινα κτίρια και μνημεία. Από μολυσμένο αέρα, θαλασσινό νερό, ακόμα κι από κουτσουλιές πουλιών.
Τα άλατα διαλύονται στο νερό και καθώς το νερό εξατμίζεται, αναδύεται μέσα από τα πορώδη υλικά, τούβλα, πέτρα, σκυρόδεμα. Τα άλατα αθροίζονται στους πόρους τής πέτρας, μέχρι που φτάνουν στο τοίχωμα και σχίζουν τις πέτρες. Πολλά αρχαία μνημεία έχουν επιβιώσει μόνο χάρη στη συντήρησή τους από τον άνθρωπο στο πέρασμα των αιώνων. Αν βλέπαμε με μικροσκόπιο μέσα στις πυραμίδες, θα βλέπαμε τα άλατα να αποσυνθέτουν την πέτρα. Αν και δεν είναι άτρωτες στη διάβρωση, οι πυραμίδες έχουν επιβιώσει χάρη στον όγκο τους και στο ζεστό, ξηρό περιβάλλον τής ερήμου.
Οι μεγαλύτερες κατασκευές από τσιμέντο, όπως το φράγμα Hoover, θα αντέξουν αρκετά. Το Hoover έχει τόσο μεγάλο πάχος, που εβδομήντα χρόνια μετά την κατασκευή του, το τσιμέντο στο βάθος ακόμα έπηζε. Μα από τα δεκαπέντε ψηλότερα φράγματα των Η.Π.Α. μόνο τα δέκα είναι από τσιμέντο. Τα άλλα είναι από συμπιεσμένη πέτρα ή χώμα, όπως το φράγμα Trinity στη βόρεια Καλιφόρνια. Αν υπήρχαν άνθρωποι, κάποια διαρροή στο φράγμα, θα επισκευαζόταν αμέσως, αλλά αυτές οι μέρες έχουν περάσει προ πολλού.
Κάποια χωμάτινα φράγματα είναι κυριολεκτικά τεράστια. Αν καταρρεύσουν, όπως αναμένεται με τον καιρό, ο όγκος τού νερού, που θα πλημμυρίσει την κοιλάδα, θα έχει τεράστια δύναμη και θα παρασύρει τα πάντα.
50 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Τα αποτελέσματα τής εγκατάλειψης αρχίζουν να φαίνονται ακόμα και στις καλύτερα σχεδιασμένες ανθρώπινες κατασκευές. Οι κατασκευές μας περιέχουν ήδη στους σπόρους τής καταστροφής. Αυτό ισχύει και για γέφυρες και για κτίρια.
Η γέφυρα τού Μπρούκλιν είναι από τις πιο διάσημες τού κόσμου εδώ και 130 χρόνια. Οι γέφυρες ζουν τόσο πολύ, γιατί οι μηχανικοί τις φροντίζουν. Τις επιθεωρούν τακτικά, τις συντηρούν, τις βάφουν, αντικαθιστούν τα συρματόσχοινα εκεί που χρειάζεται. Χωρίς ανθρώπους η κατάρρευση θα επιταχυνθεί δραματικά.
 | Την εποχή των ανθρώπων, η γέφυρα τού Μπρούκλιν συντηρoύταν συνεχώς και βαφόταν κάθε δώδεκα χρόνια περίπου. |
Τα πιο ευάλωτα μέρη μιας κρεμαστής γέφυρας είναι τα κάθετα κρεμαστά συρματόσχοινα από χάλυβα. Όσο γερά κι αν είναι αυτά τα συρματόσχοινα έχουν ένα θανάσιμο ελάττωμα: το υλικό, από το οποίο είναι φτιαγμένα.
Το ατσάλι είναι ορυκτό. Αποτελείται κυρίως από σίδηρο (95-98%). Εκτεθειμένο στην υγρασία τού περιβάλλοντος το σίδηρο θα αρχίσει να αποσυντίθεται στα συστατικά, από τα οποία προέρχεται. Θα επιστρέψει στον τόπο προέλευσής του. Προήλθε από τη γη με μορφή κάποιου οξειδίου τού σιδήρου κι εκεί θα επιστρέψει. Αυτή είναι η διαδικασία, που μάς είναι γνωστή ως διάβρωση και τη βλέπουμε στα μέρη, όπου ο χάλυβας εκτίθεται σε υγρασία.
Ο εχθρός τού ατσαλιού είναι η διάβρωση. Το πρόβλημα είναι να κρατήσουμε μακρυά το νερό. Μέρος τής διαδικασίας είναι η συντήρηση. Αν δεν συντηρούνται, διαβρώνονται.
Η γέφυρα τού Μπρούκλιν ολοκληρώθηκε το 1883 και η κατασκευή της κόστισε 15 εκατ. δολλάρια. Κατά τις δυο τελευταίες δεκαετίες έχουν ξοδευτεί 3 δις δολλάρια για τη συντήρηση αυτής και των άλλων γεφυρών τού ποταμού East.
Στην άλλη άκρη των Η.Π.Α., στο San Francisco, η γέφυρα Golden Gate, προστατευόταν από μια άγρυπνη ομάδα 17 μεταλλουργών και 38 βαφέων. Τι κάνουν όλη την ώρα; Βάφουν συνεχώς τη γέφυρα. Τι θα συμβεί αν σταματήσουν; Τα συρματόσχοινα θα σκουριάσουν, η μπογιά θα ξεφτίσει. Τα σύρματα θα σπάσουν. Κάποια στιγμή, η γέφυρα θα πέσει.
75 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Η πλειοψηφία των 600 εκατ. αυτοκινήτων, που κάποτε ταξίδευαν στους δρόμους τού κόσμου, είναι πλέον σκουριασμένα απομεινάρια τού ανθρώπινου παρελθόντος.
Τα αυτοκίνητα θα συμπεριφερθούν ανάλογα με το περιβάλλον. Αυτά στην έρημο έρημο τής Καλιφόρνιας θα αντέξουν για πολύ καιρό. Ένα αυτοκίνητο στη Σκωτία, θα έχει άλλη μοίρα. Αυτοκίνητα σε παραθαλάσσιο μέρος με αλάτι στην ατμόσφαιρα δεν θα αντέξουν πάνω από 20 έως 30 χρόνια.
Τα λάστιχα ξεφουσκώνουν σε λίγα χρόνια αν και το ελαστικό και τα συνθετικά υλικά, από τα οποία αποτελούνται, θα παραμείνουν ακέραια για αιώνες. Η βαφή υποχωρεί γρήγορα και μόλις ξεφλουδίσει, η σκουριά διαβρώνει το αμάξωμα με ρυθμούς 0,12 χιλ. το χρόνο.
Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά τον άνθρωπο, τα περισσότερα αυτοκίνητα ακόμα και στο πιο ευνοϊκό περιβάλλον θα έχουν μετατραπεί σε κουφάρια. Μετά από έναν αιώνα το οικογενειακό αυτοκίνητο είναι ένας μετά βίας αναγνωρίσιμος σωρός από μέταλλο.
100 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Η γέφυρα του Μπρούκλιν, που έστεκε πάνω από 125 χρόνια την εποχή των ανθρώπων, δεν μπορεί να επιβιώσει ούτε 100 χρόνια χωρίς αυτούς. Καθώς τα συρματόσχοινα υποχωρούν, το κατάστρωμα και οι κουπαστές αρχίζουν να περιδινούνται και να ταλαντώνονται. Το κατάστρωμα αποκολλάται και ο δρόμος πέφτει στον ποταμό East.
Μια κρεμαστή γέφυρα, όπως η Golden Gate, μπορεί να επιβιώσει από την αποδυνάμωση ενός κάθετου συρματόσχοινου, όταν όμως αρχίσουν να υποχωρούν δύο ή τρία από αυτά, ολόκληρη η γέφυρα κινδυνεύει. Το πλεκτό ατσάλι πέφτει στο νερό από κάτω.
100 Χρόνια μετά τον άνθρωπο: Είναι η περίοδος,
που ξεκινούν οι πρώτες μεγάλες καταρρεύσεις πολλών ανθρώπινων κατασκευασμάτων.
που ξεκινούν οι πρώτες μεγάλες καταρρεύσεις πολλών ανθρώπινων κατασκευασμάτων.
Αν κάποιες από τις μεγαλύτερες κατασκευές μας έχουν ήδη καταστραφεί μετά από εκατό χρόνια, έχουμε την ελπίδα ο πολιτισμός μας να αφήσει πίσω του ένα μόνιμο σημάδι, αφού θα έχουμε φύγει; Τι θα απομείνει από τις καταγραφές τής ιστορίας και τού πολιτισμού μας εκατό χρόνια μετά τον άνθρωπο; Τα χρηματοκιβώτια περιέχουν το πιό πολύτιμο υλικό μας. Οι μεγαλύτεροι εχθροί τους είναι η θερμοκρασία κι η υγρασία. Όσο αποθηκεύονται στις ελεγχόμενες αυτές συνθήκες πιστεύουμε, ότι θα διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν αποθηκευτούν υπό ιδανικές συνθήκες το χαρτί και το φιλμ έχουν προσδόκιμο ζωής 200 ή 300 χρόνων. Αν όμως εκτεθούν στα σκληρά στοιχεία ενός ανεξέλεκτου περιβάλλοντος, ο μέσος χρόνος ζωής τους μειώνεται τουλάχιστον στο μισό. Η ακετυλοκυτταρίνη, το πιο συνηθισμένο υλικό, που χρησιμοποιήθηκε για φιλμ και φωτογραφίες κατά τον 20ο αιώνα, αρχίζει να φουσκώνει και να παραμορφώνεται. Όλη αυτή η καταγραφή τού πολιτισμού και τής ιστορίας από την απόβαση τής Νορμανδίας ως τα χολυγουντιανά φιλμ, ακόμα κι οι αγαπημένες σας οικογενειακές ταινίες και φωτογραφίες, δεν θα αντέξουν πάνω από έναν αιώνα χωρίς τη φροντίδα τών ανθρώπων.
Στις βιβλιοθήκες, τις μεγάλες αποθήκες τής συλλογικής μας γνώσης, η καταστροφή έρχεται από μικροσκοπικούς εισβολείς. Αν και δεν τα βλέπουμε, σπόρια μούχλας υπάρχουν σε όλες τις επιφάνειες γύρω μας. Σε κατάσταση αδράνειας αφήνουν το χρόνο να περνά περιμένοντας τις κατάλληλες συνθήκες για να χτυπήσουν. Τα υψηλά ποσοστά υγρασίας δημιουργούν τις σωστές συνθήκες.
Οι πάπυροι τής Νεκράς Θάλασσας επιβίωσαν για 2.000 χρόνια σε σπηλιές στην έρημο τής Ιουδαίας. Η μακροβιότητά τους οφείλεται στο ξηρό κλίμα και στην έλλειψη τού καταστροφικού ηλιακού φωτός, αλλά αυτές είναι σπάνιες εξαιρέσεις.
Ακόμα και τα ψηφιακά μας μέσα δεν θα αντέξουν για πάντα. Οι εκτιμήσεις για τό χρόνο ζωής των cd και τών dvd κυμαίνονται από λίγες δεκαετίες σε λίγους αιώνες υπό ιδανικές συνθήκες.
Γνωρίζουμε για τους αρχαίους αιγύπτιους, γιατί άφησαν μνημεία χαραγμένα σε πέτρα. Η δική μας καταγραφή γνώσης, πληροφορίας, ιστορίας, προόδου είναι σε υπολογιστές, σε cd ή σε τυπωμένο χαρτί. Είναι υλικά, που με το χρόνο θα εκφυλιστούν. Δεν θα αντέξουν χιλιάδες χρόνια, όπως όσα άφησαν οι αιγύπτιοι. Είναι τραγική ειρωνεία το ότι παρά την πρόοδό μας δεν έχουμε κάτι τόσο ανθεκτικό όσο οι πήλινες πλάκες ή τα πέτρινα εργαλεία τους.
Εκατό χρόνια μετά τον άνθρωπο,
το εναέριο τραίνο τού Chicago, καταρρέει σε ερείπια.
το εναέριο τραίνο τού Chicago, καταρρέει σε ερείπια.
150 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Τα μετρό, που άρχισαν να πλημμυρίζουν μέσα στις πρώτες μέρες μετά τον άνθρωπο, είναι πλέον υπόγεια ποτάμια. Οι δοκοί και οι αψίδες, που συγκρατούν τις οροφές των σηράγγων, είναι στα πρόθυρα τής κατάρρευσης.
Με τον καιρό, αν οι σήραγγες πλημμυρίσουν από νερό, οι κολόνες, που στηρίζουν τους θόλους τους, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και τους δρόμους από πάνω, θα διαβρωθούν και θα αρχίσει η κατάρρευση.
Πάνω από το έδαφος, η ζωή στην πόλη βρίθει και πάλι. Αναρριχητικά φυτά έχουν αναπτυχθεί πάνω στους εγκαταλειμμένους ουρανοξύστες και προσαρμόζονται, ώστε να τρέφονται από το νερό τής βροχής, που λιμνάζει στις ρωγμές και τα περβάζια. Τα αναρριχητικά αναπτύσσονται κι έχουν μικρά κλαδιά. Αναπτύσσονται έτσι, κάθετα οικοσυστήματα με έντομα, ποντίκια, φίδια και κάθε είδους πλάσματα. Εκεί φωλιάζουν τώρα πουλιά και αρπακτικά, που τα κυνηγούν.
Καθώς τα έντομα κι άλλα μικρά ζώα εγκαθίστανται σ΄αυτά τα κάθετα οικοσυστήματα, οι γάτες κάνουν την εμφάνισή τους. Αμέσως μετά την εξαφάνιση των ανθρώπων, τα αιλουροειδή αντικατέστησαν την τροφή, που τους παρείχαν οι άνθρωποι, με ποντίκια τού αγρού και μικρά πουλιά. Το κυνήγι εκεί έξω ήταν δύσκολη δουλειά, αλλά εδώ πάνω βρίσκουν έυκολα τη λεία τους. Τώρα, ζουν όλη τους τη ζωή ψηλά, πάνω από την πόλη βρίσκοντας ό,τι χρειάζεται για να επιβιώσουν χωρίς να χρειάζεται να πατούν ποτέ στο έδαφος. Είναι οι βασιλιάδες μιας νέας τροφικής αλυσίδας σε μεγάλα ύψη με θέα εκατομμυρίων δολλαρίων σε ένα αλλόκοτα αλλαγμένο τοπίο τής πόλης.
Φανταστείτε τα κτίρια και τους ουρανοξύστες γεμάτους κισσούς. Στον ουρανό θα πετούν γεράκια. Θα είναι υπέροχα! |  |
Εν τω μεταξύ, οι σκύλοι έχουν επιστρέψει σε συμπεριφορές των προγόνων τους. Κάποιοι έχουν αναμιχθεί με λύκους και πλέον περιφέρονται σε αγέλες, για να μπορούν να σκοτώνουν μεγαλύτερα θηράματα.
Τα σκυλιά μας, φαίνονται ήρεμα μέσα στο σαλόνι μας, αλλά έχουν το ένστικτο, για να επιβιώσουν. Θα έκαναν ό,τι χρειαζόταν, για να κυνηγήσουν και να ζήσουν.
150 χρόνια μετά τον άνθρωπο, οι ωκεανοί σφύζουν από ζωή. Τα θαλάσσια είδη έχουν καλωσορίσει την εξαφάνιση τής ανθρωπότητας. Πάντα φερόμασταν στους ωκεανούς με παράδοξο τρόπο. Τους αντιμετωπίζαμε ταυτόχρονα ως πηγή τροφής και ως τουαλέτα. Με το χρόνο, η ικανότητά μας για καταστροφή όλο και μεγάλωνε. Χωρίς ανθρώπους να ψαρεύουν και να μολύνουν τη θάλασσα, ο δρόμος έχει ανοίξει γι΄αυτή την εκπληκτική ανάκαμψη.
150 χρόνια μετά τον άνθρωπο, το Prudential,
το ψηλότερο κτίριο στη Βοστώνη,
θρυμματίζεται στους καταπράσινους κήπους,
που έχουν κυριαρχήσει στην πόλη.
το ψηλότερο κτίριο στη Βοστώνη,
θρυμματίζεται στους καταπράσινους κήπους,
που έχουν κυριαρχήσει στην πόλη.
200 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Από τη Νέα Υόρκη στο Chicago, το Seattle και το Παρίσι τα σιδερένια και ατσάλινα ορόσημά μας, είναι στα πρόθυρα τής κατάρρευσης.
 | Ο πύργος τού Άιφελ είναι ορόσημο, αλλά αυτό δεν τον προστατεύει από το διαβρωτικό περιβάλλον. Αν δεν γίνει τίποτε γι΄αυτό, η κατασκευή θα πέσει. Είναι καταδικασμένος. |
Αν και άντεξε περισσότερο από τις κρεμαστές γέφυρες, ο πύργος τού Άιφελ δεν είναι άτρωτος. Την εποχή των ανθρώπων, η σιδερένια υπερκατασκευή έπρεπε να βάφεται κάθε επτά χρόνια, για να προστατεύεται από τη διάβρωση.
Το διάστημα εκατό μέχρι τριακοσίων χρόνων μετά τον άνθρωπο είναι πιθανό να είναι η εποχή των μεγάλων καταρρεύσεων σε όλο τον κόσμο. |  |
 | Στο Seattle, η εμβληματική διαστημική βελόνα, είχε σχεδιαστεί για να ταλαν- τώνεται ένα εκατοστό για κάθε 6,5 χιλιόμετρα ταχύτητας αέρα. Μα, με το ατσάλι να έχει αποδυναμωθεί από τη διάβρωση, ένας λίγο πιο δυνατός αέρας αρκεί για να γκρεμίσει αυτό το σύμβολο τής διεθνούς έκθεσης τού 1962. |
Όταν εξαφανίστηκαν οι άνθρωποι, το επίπεδο τής θάλασσας είχε αρχίσει ήδη να ανεβαίνει. Στο Manhattan, με το πέρασμα των αιώνων, το υγρό έδαφος γύρω από τα θεμέλια τού κτιρίου Empire State, έχει επιτρέψει στο κτίριο να γείρει. Όταν ένα κτίριο παρεκκλίνει από τον κάθετο άξονά του, η βαρύτητα αυξάνει τις πιέσεις στη βάση του. Δύσκολα θα δούμε ουρανοξύστη να πέφτει σαν δέντρο στο δάσος. Μα, όταν αρχίσει να γέρνει, η βαρύτητα θα κάνει το κτίριο να καταρρεύσει στην ίδια του τη βάση.
Το κτίριο Chrysler, ο ψηλότερος κάποτε ουρανοξύστης τής Νέας Υόρκης, τελικά καταρρέει. |  |
Η αποσύνθεση έχει κατακτήσει την πόλη τού Chicago,
τη γενέτειρα τού ουρανοξύστη.
Ο πύργος Sears, η ψηλότερη κατασκευή στο βόρειο Αμερική,
έφτασε στο τέλος τής βασιλείας του.
τη γενέτειρα τού ουρανοξύστη.
Ο πύργος Sears, η ψηλότερη κατασκευή στο βόρειο Αμερική,
έφτασε στο τέλος τής βασιλείας του.
 | 200 χρόνια μετά τον άνθρωπο, το ψηλότερο κτίριο τού Τέξας, υποκύπτει στη διάβρωση και καταρρέει κάτω από το βάρος του. |
300 χρόνια μετά τον άνθρωπο, η διάβρωση τελικά καταβάλει το Άγαλμα τής Ελευθερίας στέλνοντάς το στο βυθό τής θάλασσας. |  |
500 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Τα πρώτα 500 χρόνια μετά τον άνθρωπο υπήρξαν μια εποχή αποσύνθεσης και καταστροφής. Οι κατασκευές μας από τσιμέντο άντεξαν περισσότερο από όλα. Οι αρχαίοι εφηύραν την πρώτη μορφή τσιμέντου και κάποιες κατασκευές τους παρέμειναν ακέραιες για πάνω από 2.000 χρόνια. Αλλά το σύγχρονο τσιμέντο δεν είναι εξ ίσου ανθεκτικό. Έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα νερού, τοποθετείται πιο χαλαρά κι αυτό οδηγεί στη δημιουργία περισσότερων θυλάκων αέρα και ρωγμών.
Οι σύγχρονες κατασκευές από μπετόν έχουν άλλο ένα μοιραίο ελάττωμα. Κάτω από την επιφάνεια των κτιρίων από σκυρόδεμα υπάρχει ένα πλέγμα από ράβδους χάλυβα. Το τσιμέντο τις διατηρεί σε αλκαλικό περιβάλλον. Όταν η αλκαλικότητα αλλοιωθεί με το χρόνο, τότε ο χάλυβας θα αρχίσει να διαβρώνεται.
Καθώς οι χαλύβδινοι ράβδοι οπλισμού σκουριάζουν, ο όγκος τους τριπλασιάζεται πιέζοντας προς τα έξω και το σκυρόδεμα θρυμματίζεται. Μιλώντας γενικά, σε 50 χρόνια θα εμφανιστούν ρωγμές. Σε 100 χρόνια το τσιμέντο θα ξεφλουδίζει. Σε 500 χρόνια, τα κτίρια από σκυρόδεμα δεν θα υπάρχουν.
Όλοι μας ξέρουμε, ότι τα σώματά μας θα διαλυθούν κάποτε. Γιατί όχι και οι πόλεις μας;
1000 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Πριν από 1.000 χρόνια, στον πλανήτη Γη ζούσαν 6,5 δις άνθρωποι. Κατά τις αρχές τού 20ού αιώνα, πάνω από τους μισούς από αυτούς ζούσαν σε πόλεις. Τώρα, αυτές οι πόλεις δεν αναγνωρίζονται.
Θα υπάρχουν ελάχιστα ίχνη από κτίρια. Ελάχιστα ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας. Αυτό, που θα βλέπουμε, θα είναι μια ζούγκλα από φυτά.
Όλα μετέφεραν τα νερά τής βροχής στη θάλασσα. Τί γίνεται σήμερα; Η βροχή πέφτει, το χιόνι λειώνει, αλλά κυλά στους δρόμους και καταλήγει στις αποχετεύσεις. Χωρίς ανθρώπους κανείς δεν θα συντηρεί τους δρόμους. Θα αρχίσουν να διαλύονται. Τα δέντρα θα επιστρέψουν, η βλάστηση θα επιστρέψει. Στο τέλος, ο κύκλος τού νερού θα αποκατασταθεί.
Υπήρχαν πάνω από 40 ρυάκια στο νησί τού Manhattan. Εκεί, που είναι σήμερα το διοικητικό κέντρο τής Νέας Υόρκης με τα γνωστά από την τηλεόραση δικαστήρια, στην πλατεία Folley, πριν 400 χρόνια, ήταν η λίμνη Collect. Εκεί υπήρχε κι ένα ποταμάκι, που κατέληγε στον ποταμό Hanston. Ένα άλλο κατέληγε στον ποταμό East. Ήταν μια όμορφη λίμνη περικυκλωμένη από λόφους.
Τί θα γινόταν αν χάνονταν όλοι οι άνθρωποι; Τα κτίρια θα κατέρρεαν. Το έδαφος θα αναδιαμορφωνόταν. Θα άρχιζαν να φυτρώνουν δέντρα. Τα κτίρια θα γίνονταν οι νέοι λόφοι, το νέο αμφιθεατρικό τοπίο. Η φύση θα ανέκαμπτε και θα ξανάκανε το μέρος πράσινο, όπως πρέπει να είναι η Γη.
Η πόλη τής Νέας Υόρκης, όπως κι ο υπόλοιπος πλανήτης, έχει αλλάξει δραστικά. Οι άλλοτε θορυβώδεις πόλεις έχουν σιωπήσει από την βίαιη επίθεση τής φύσης.
1.000 χρόνια μετά των άνθρωπο:
Όλες οι σύγχρονες πόλεις θα έχουν εξαφανιστεί
και θα έχουν αντικασταθεί απο δάση, λίμνες και ποτάμια,
όπως περίπου ήταν πριν την εγκατάσταση τού ανθρώπου σε αυτές.
Όλες οι σύγχρονες πόλεις θα έχουν εξαφανιστεί
και θα έχουν αντικασταθεί απο δάση, λίμνες και ποτάμια,
όπως περίπου ήταν πριν την εγκατάσταση τού ανθρώπου σε αυτές.
10.000 χρόνια μετά τον άνθρωπο
Έχουν περάσει 10.000 χρόνια χωρίς ανθρώπους. Είναι πιθανό, να εξαφανίστηκε η ανθρωπότητα και μετά από μόλις δέκα χιλιετηρίδες να μην έχει αφήσει κανένα ίχνος;
Οι επιστήμονες προέβλεψαν κάποτε, ότι η ιστορία και ο πολιτισμός μας θα συνέχιζαν να ζουν μέσω των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών μας, που θα συνέχιζαν την πορεία τους στο σύμπαν μέχρι το άπειρο, όπου ίσως θα συντονίζονταν με ένα νοήμον είδος σε κάποιο μακρυνό πλανήτη.
Κάποιο πιστεύουν, ότι υπάρχει ένα επεκτεινόμενο κέλυφος ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών προς το σύμπαν, που μεταφέρει την κουλτούρα μας. Δυστυχώς, πρόσφατοι υπολογισμοί τού SETI έδειξαν, ότι σε 1-2 έτη φωτός μετατρέπονται απλά σε θόρυβο.
Αν αυτό αληθεύει, τα σήματά μας δεν θα φτάσουν ούτε στο πλησιέτσερο αστέρι πέρα από τον Ήλιο.
Τί θα απομείνει λοιπόν, 10.000 χρόνια μετά τον άνθρωπο, για να πει την ιστορία των κάποτε μεγάλων πολιτισμών, που πέρασαν από τη Γη; Το σίδερο διαβρώνεται, το σκυρόδεμα θρυμματίζεται, το ξύλο και το χαρτί σαπίζουν.
Ωστόσο, κάποια από αυτά, που έκτισε ο άνθρωπος στη Γη, παραμένουν. Οι πιο κολοσσιαίες πέτρινες κατασκευές μας, όπως το μεγάλο Σινικό Τείχος, έχουν επηρεαστεί από το χρόνο, από τη διάβρωση, αλλά με τόσο αργούς ρυθμούς, που θα είναι αναγνωρίσιμες υπό κάποια μορφή για αιώνες.
 | Η μεγάλη πυραμίδα τής Γκίζας είναι τόσο τεράστια, που θα αντέξει αρκετά, πριν την καταπιεί η άμμος τής ερήμου. |
Το φράγμα Hoover φτιάχτηκε να είναι τόσο σκληρό όσο και τα τοιχώματα τού φαραγγιού γύρω του. Είναι μια από τις τελευταίες ανθρώπινες κατασκευές, που έχουν απομείνει. Τώρα όμως, χιλιάδες χρόνια αργότερα, η γη θα δεχθεί τις τελευταίες μεγάλες καταρρεύσεις. Το περιβάλλον νικάει τελικά. Σεισμοί, αμμοθύελλες, βροχή.
|  |
 | Μόνος εχθρός τού όρους Rushmore, που έχει λαξευτεί σε γρανίτη, σε οικολογικά σταθερό μέρος, είναι η βροχή. Το όρος Rushmore μπορεί να υπάρχει για 100 ή 200 χιλιάδες χρόνια. Ίσως θα το αντικρίζουν με δέος οι πρώτοι αντικαταστάτες μας. |
Και ποιος ή τί θα είναι οι αντικαταστάτες μας; Ίσως οι χιμπαντζήδες καταφέρουν με κάποιο τρόπο να κάνουν το άλμα. Πρέπει να σκεφτούμε το εξής: Κάποιοι πιστεύουν, ότι η φύση μπορεί να κάνει τα ζώα να χρησιμοποιούν εργαλεία ή να ελέγχουν το περιβάλλον τους. Αλλά το να κοιτούν τον ουρανό και να φαντάζονται το σύμπαν, να αναλογίζονται για τα ίδια και το ρόλο τους στη Γη, ίσως είναι ένα καθαρά τυχαίο άλμα, που έκανε η ανθρωπότητα. Και τότε, δεν μπορούμε να μιλάμε για απόλυτη επαναφορά. Ο πλανήτης μπορεί να συνεχίσει, αλλά κανείς δεν θα μιλά γι΄αυτό. Κανείς δεν θα το σκέφτεται.
Αν τα 4,5 δις χρόνια ζωής τής Γης συμπτύσσονταν σε ένα 24ωρο, το πέρασμα 10.000 ετών θα ήταν ένα κλάσμα τού δευτερολέπτου. Ο χρόνος, που έχει περάσει ο άνθρωπος στη Γη ως τώρα, θα ισούταν με σχεδόν μισό λεπτό. Έτσι λοιπόν, σαν ένα εγκαταλειμμένο χωριό σε κοσμική κλιμακα, η Γη θα συνεχίσει να γυρίζει χωρίς εμάς. Υπήρχε ζωή πριν τον άνθρωπο. Θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά από αυτόν...
Σημείωση:
Το παραπάνω κείμενο βασίστηκε σε αποσπάσματα από το «Life after Peοple», ένα ντοκυμαντέρ τού Daνid de Vries, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2008 από το Ηistοry Channel. Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων και των ειδικών σχετικά με τις επιπτώσεις τυχόν ξαφνικής εξαφάνισης τού ανθρώπου από τη Γή, είναι βασισμένες σε ιστορικά και αποδεδειγμένα αποτελέσματα σε περιοχές, που για διάφορους λόγους έχουν ήδη εγκαταλειφθεί απο τον άνθρωπο. Οι φωτογραφίες από την Ελλάδα είναι τής «Ελεύθερης Έρευνας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου